Analisis audiens
Dalam proses komunikasi khususnya pengucapan awam, audiens dianggap sebagai penerima. Terdapat pelbagai jenis audiens dalam satu-satu masa, antaranya ialah:
-syok sendiri
-dengar apa yang hendak didengar
-cetek pengetahuan
-kaki bangkang
-menilai dengan tergesa-gesa
-dengar dengan lisan sahaja
-pura-pura dengar
-kaki salin
-mudah diganggu
-aktif dan proaktif
Untuk mengenali audiens, perucap boleh mendapatkan maklumat melalui:
-Bertanya secara langsung kepada audiens
-Maklumat daripada organisasi tempat kerja
-Merujuk laporan yang lepas-lepas
-Bertanya kepada pegawai yang mengendalikan kursus atau latihan untuk audiens
-Melalui pemerhatian
Aspek-aspek yang boleh diambil kira semasa mengenali latar belakang audiens ialah:
-umur
-gender
-asal-usul
-pekerjaan
-status sosial
-pendidikan
-etnik
-pegangan agama
Sikap audiens terhadap topik
Perucap harus sentiasa menyesuaikan kandungan ucapan dengan sikap audiens terhadap diri dan topik yang akan disampaikan. Audiens mungkin mempunyai sikap yang positif, neutral atau negatif terhadap perucap dan topik.
1. Audiens yang ada sikap positif
-gunakan tarikan berasaskan emosi untuk mengukuhkan sokongan.
-nilai-nilai utama ialah perpaduan, kemanusiaan, keperluan asas, emosi asas seperti takut, kasihan, sayang dan benci.
-cuba dapatkan komitmen secara umum dan berikan alternatif khusus untuk bertindak.
2. Audiens yang ada sikap neutral
-tumpukan pada faktor-faktor yang dapat menarik minat audiens seperti perkaitan maklumat dengan keadaan tempatan dan masalah audiens seterusnya membentuk perasaan simpati, empati dan keinsafan mengenai situasi yang dihadapi oleh audiens.
-nyatakan dan jelaskan pegangan dan pandangan kepada audiens. Maklumat yang dapat menaikkan kredibiliti perucap juga perlu disampaikan dengan kemungkinan pegangan dan pandangan tadi dapat dijadikan contoh atau teladan.
-belai dengan kaedah psikologi dan gabungkan faktor-faktor tarikan yang berasaskan logik dan emosi untuk memenangi hati audiens.
3. Audiens yang ada sikap negatif
-matlamat yang sederhana dan munasabah mengenai penyampaian.
-sampaikan maklumat dan fakta-fakta seberapa adil dengan mengenengahkan seberapa banyak titik persamaan sama ada pegangan, pandangan atau pendapat.
-tumpuan khusus kepada pembentukan kredibiliti perucap dengan anggapan bahawa audiens harus nampak jelas kejujuran, kelayakan, kemahiran, kewibawaan dan boleh dipercayai terhadap perucap.
Prinsip komunikasi lisan
Wujudkan kemesraan di awal setiap perhubungan yang dijalin. Kemesraan menghasilkan rasa selesa an seronok di pihak perucap dan audiens.
Hindar dan ketepikan halangan fizikal dan psikologikal semasa berinteraksi. Halangan fizikal ialah benda-benda atau jarak yang memisahkan perucap dan audiens. Halangan psikologikal ialah aspek-aspek yang mana pemikiran mempengaruhi tanggapan dan menyukarkan penjalinan hubungan yang berkesan. Sedar bahawa setiap manusia dahagakan belaian sama ada fizikal ataupun psikologikal.
1. Belaian fizikal
-jJarak yang sesuai dan mesra
-jabat tangan dengan erat sambil memandang ke muka dan berikan senyuman
-memegang dan menepuk bahu
-memandang dengan bermakna bila bercakap atau mendengar
2. Belaian psikologikal
-berikan pujian yang jujur
-mulakan perbualan dengan sesuatu yang positif dan menyenangkan
-anggap setiap persoalan atau permasalahan orang lain sebagai penting
-berikan perhatian yang sepenuhnya
Bercakap "Dengan" dan bukannya "Kepada' audiens.
1. Dengan
-nada berbual
-wujud kesamarataan antara perucap dan audiens
-nampak kemesraan
-kurang atau tidak formal
-persembahan dua hala
-banyak gunakan 'kita'
2. Kepada
-nada berucap atau mengarah
-wWujud jurang di antara perucap dan audiens
-kurang mesra
-penyampaian yang formal
-persembahan satu hala
-banyak menggunakan 'saya'
Kaedah berhubung dengan orang lain mencerminkan sahsiah perucap. Audines akan lebih yakin dan mempercayai perucap apabila dapat berinteraksi dengan yakin dan berkesan. Oleh itu, perucap harus mempunyai kemahiran untuk berinteraksi dengan biak dan berkesan agar dapat menggambarkan kewibawaan yang positif dan meyakinkan.
Cara mengekalkan minat audiens
Minat audiens terhadap ucapan bergantung kepada rangsangan yang diterima. Di antara kaedah mengekal dan menambah minat audiens ialah:
a. Unsur kegiatan atau pergerakan dalam persembahan. Ianya boleh jadi dalam bentuk fizikal, pemerihalan atau psikologikal.
b. Persembahan yang berdarakan realiti. Isi penyampaian perlu dikaitkan dengan realiti hidup sebenar yang dialami oleh audiens, bukannya bercorak hipotetikal atau teoritikal.
c. Ambil kira faktor kedekatan (proximity). Beri penekanan pada perkara atau isu yang hampir dengan audiens seperti kesihatan, anak-anak, isteri, rumah, harta dan hobi.
d. Menyelitkan unsur kelaziman (familiarity). Unsur kelaziman ialah perkara-perkara yang dikenali atau mudah difahami oleh audiens. Perucap yang bijak akan memberi penjelasan secara mudah konsep yang sukar dan kompleks.
e. Menggunakan unsur kelainan (novelty) seperti penggunaan alat bantu mengajar (ABM), cara persembahan yang menarik, contoh dan ilustrasi yang unik serta ceria yang memberi kesedaran dan cabaran.
f. Ada unsur 'suspen' yang menyebabkan pendengar tertanya-tanya dan mendengar dengan teliti hingga ke akhir ucapan.
g. Memasukkan unsur konflik yang dapat merangsang selera audiens seperti pertelagahan, pergeseran, berita angin dan isu-isu semasa.
h. Menyelitkan unsur-unsur lucu dan menggembirakan tetapi tidaklah mengganggu objektif penyampaian.
i. Menekankan keperluan audiens melalui komunikasi dua hala seperti bertanyakan soalan, minta pendapat dan idea, mengemukakan ulasan dan minta penjelasan.
j. Mengekalkan dinamisme dalam persembahan dengan memasukkan unsur-unsur emosi yang dapat menaikkan semangat audiens.
k. Merangsang seberapa kerap idea audiens iaitu deria rasa, sentuh, hidu, penglihatan dan pendengaran.
Sembilan teknik melibatkan pendengar
Drama
-semasa sesi pembukaan seperti masalah, cerita atau soalan.
-unsur-unsur dramatik seperti berhenti sejenak, mengbah nada suara dan emosi.
Komunikasi mata
-pandang semua pendengar dengan teliti (3-6 saat)
-nilai minat pendengar melalui persetujuan, bosan atau bermasalah
Pergerakan
-gunakan sepenuhnya ruang untuk bergerak
-sentiasa bergerak ke arah audiens terutama di awal dan akhir persembahan
Alat bantu mengajar (ABM)
-guna pelbagai alat bantu mengajar seperti overhead projektor, carta, flipchart
-libatkan penglibatan audiens serta merta
Menyoal
-retorik - soalan-soalan mudah tanpa perlukan jawapan
- contoh: Berapa ramai anak muda yang menjadi mangsa bila pengedar dadah
dibiarkan bebas?
Permainan
-bermain untuk bermesra dengan audiens dan juga beri hadiah kepada yang berjaya.
Timbulkan minat
-gunakan contoh, cerita dan silap mata
Demonstrasi
-untuk tunjuk setiap langkah secara terperinci bagi menambahkan kefahaman audines
Humor
-mulai ucapan dengan sesuatu yang menarik minat dan jenaka yang tidak keterlaluan.
Persembahan berkesan
Ada sempat strategi yang boleh digunakan oleh perucap bagi meningkatkan keberkesanan ketika membuat persembahan di hadapan khalayak.
1. Strategi kaedah komunikasi
Penyampaian maklumat boleh dijalankan secara interpersonal, kumpulan kecil, kumpulan besar atau umum (mass). Setiap kaedah mempunyai keistimewaan, kekuatan dan kelemahan masing-masing. Ada masanya kita menggunakan satu atau dua kaedah sekali gus. Lazimnya kita mungkin dapat mengawal keadaan dan membolehkan kita membuat pilihan tentang kaedah komunikasi yang hendak digunakan.
2. Strategi matlamat komunikasi
Matlamat yang gagal dan tidak jelas membentuk kegagalan kegiatan komunikasi. Perucap wajar membentuk objektif utama komunikasi sama ada hendak mengajar, memberi penerangan, nasihat, peringatan, membujuk, mengerak, menyedar, mengubah tingkah laku dan sebagainya.
3. Strategi peranan dalam komunikasi
Dalam proses komunikasi, perucap mungkin berperanan sebagai fasilitator, guru, penasihat, kawan, doktor atau pakar. Komunikator yang baik sering terpaksa memainkan beberapa peranan semasa berinteraksi dan yang penting, apakah peranan yang ingin dimainkan dalam proses komunikasi tersebut? Tegasnya, perucap harus berupaya untuk bertukar peranan iaitu cekap dan fleksibel.
4. Strategi retorika dalam komunikasi
a) Strategi idea
-pemilihan ideologi dan pendirian (keras, sederhana atau lembut)
b) Strategi perhubungan
- cari titik persamaan di antara perucap dan audiens
- tahap persamaan mempengaruhi tarikan interpersonal dan pihak-pihak yang berinteraksi
- perucap perlu mempunyai sifat empati yang tinggi
c) Strategi bentuk
- lebih kepada penysunan kandungan maklumat yang hendak disampaikan.
- susunan maklumat dibuat mengikut:
Urutan masa (kronologi)
Geografi (ruang, kawasan, daerah, negeri)
Sebab, akibat dan kesan
Masalah dan kaedah penyelesaian
Umum – khusus (deduktif)
Khusus – umum (induktif)
Pro dan kontra
Topik demi topik
Mudah-kompleks
d) Strategi bahasa
-bahasa perlu sesuai dengan ciri-ciri audiens
-penggunaan bahasa yang tidak sesuai boleh menyebabkan audiens menutup pintu mental daripada mendengar
-contoh: bahasa daerah, bahasa Inggeris atau istilah yang kompleks
Menyampaikan ucapan
Manuskrip
-Baca terus dripada teks
-Perkataan demi perkataan
-Memerlukan ketepatan bahasa, ayat dan masa
-Tujuan:
Merakam
Mantapkan kenyatan-kenyataan umum
Sediakan salinan kepada pihak media
Memilih penggunaan bahasa yang tepat
Menepati masa
Sebagai dokumen
Contoh: khutbah, laporan daripada penyelia, perutusan
Hafal
-Jarang digunakan
-Biasanya ringkas dan mudah (10-15 minit)
-Ingat mesej penting bukannya perkataan demi perkataan
-Contoh: ceramah, sesi penerangan
-Kelebihannya ialah dapat tumpu pada gerakan
-Kelemahannya ialah risiko terlupa dan tidak bebas mengeluarkan idea sendiri
Impromptu
-Spontan (tanpa persediaan)
-Tidak perlu yang sempurna, cukup sekadar beberapa perkataan seperti memberi ulasan, pendapat dan pandangan
-Kelebihannya ialah ucapan yang mudah, ringkas, lebih ikhlas, tidak perlu persediaan yang rapi dan dapat baiki kemahiran berucap
Extemporaneous
-Ada persediaan dan perancangan
-Menggunakan nota ringkas dan rangka kasar ucapan (outline)
-Kelebihannya:
Boleh mengawal bahasa, topik dan masa
Boleh membuat sebarang perubahan semasa ucapan disampaikan
Boleh disesuaikan dengan pelbagai keadaan
Bebas membentuk kontak mata dan pergerakan
Spontan dan secara langsung
Pengawalan suara
1. Volume
-Pastikan sesuai dengan suasana sekitar, zaiz dan tahap kebisingan
Terlalu kuat -------- memekak
Terlalu perlahan ---tidak difahami
2. Pitch
-Nada tinggi dan rendah
Terlalu cepat --- pitch tingi
Terlalu perlahan --- pitch rendah
-Tentukan watak perucap seperti serius, sedih, suka, marah atau main-main
-Boleh dipelbagaikan
3. Kelajuan (Rate)
-Setiap masyarakat mempunyai kelajuan bercakap yang berbeza-beza
Amerika Syarikat ------- 120-150 ppm
Jepun ---------------------- 180 ppm
Cina ------------------------ 160 ppm
-Lambat ---- penerangan untuk perkara yang kompleks dan sukar difahami
-Cepat ------ maklumat umum
-Bergantung kepada:
Mood
Komposisi audiens (sedikit atau ramai)
Persekitaran (panas, sejuk, hujan)
Tokoh-tokoh: Franklin Roosevelt (110 ppm)
J.F Keneddy (180 ppm)
Martin l. King (92-145 ppm)
4. Henti (Pause)
-Masa untuk berhenti, meneruskan ucapan, tarikh dan hembus nafas
-Memerlukan latihan dan kemahiran bercakap
-Elakkan bunyi 'eh...uh...er...a..'
No comments:
Post a Comment