1.0 Pengenalan
Sosioekonomi merupakan satu subjek
berkaitan hubungan sosial dalam masyarakat dan kegiatan ekonomi yang dilakukan
dalam masyarakat. Selain itu, subjek ini juga membina jati diri bangsa serta
memupuk nilai-nilai positif dalam masyarakat. Perkataan sosioekonomi terdiri
daripada gabungan dua patah perkataan iaitu perkataan sosiologi dan perkataan
ekonomi. Maksud sosiologi adalah suatu bidang kajian tentang sistem dan tingkah
laku masyarakat berkaitan perubahan sosial, struktur sosial dan perubahan sistem
nilai yang berlaku kesan daripada kegiatan ekonomi. Manakala perkataan ekonomi
pula adalah satu bidang pengajian yang cuba menyelesaikan masalah keperluan
asas kehidupan manusia melalui segala pengembelingan sumber ekonomi yang
berasakan kepada prinsip serta teori tertentu dalam sistem ekonomi. Hasil
gabungan dua patah perkataan ini membentuk perkataan sosioekonomi yang mana ia
merupakan satu hubung kait kegiatan ekonomi dalam sesebuah masyarakat.
1.1
Objektif Kajian
Antara objektif yang terdapat dalam kajian
ini adalah mengetahui jenis perniagaan Haji Ideris, mengkaji sumbangan
Perniagaan Haji Ideris terhadap penduduk sekitar dari sudut sosioekonomi
seperti membuka peluang pekerjaan, meningkatkan pendapatan masyarakat setempat,
sumbangan komuniti dan lain-lain, dan mengetahui cabaran dalam mewujudkan
sosioekonomi masyarakat setempat.
1.2 Limitasi Kajian
Kajian ini hanya tertumpu kepada
perusahaan industri kecil dan sederhana (IKS) Haji Ideris di Kampung Kandang,
Melaka. Selain itu juga kajian ini membincangkan Perniagaan Haji Ideris serta
sumbangan perniagaannya daripada sudut sosioekonomi kepada masyarakat setempat
khususnya di kawasan kajian iaitu di Kampung Kandang, Melaka.
2.0 Latar
Belakang
2.1 Usahawan
Haji Ideris memulakan perniagaan pada
tahun 1979 iaitu selepas sahaja tamat bersekolah. Pada awal perniagaan, beliau
hanya berniaga kacang rebus secara kecil-kecilan dengan menggunakan beca tiga
roda. Perniagaan kacang ini yang beliau usahakan bermula dari tahun 1979 hingga
ke tahun 1982. Dalam tempoh masa empat tahun ini beliau banyak menimba
pengalaman dan belajar dalam menguruskan selok belok perniagaan. Dalam tempoh
masa empat tahun berikutnya pula, bermula dari tahun 1982 hingga ke tahun 1986,
dengan berbekalkan modal sebanyak RM500, beliau memulakan perniagaan menjual
air. Awal permulaan perniagaan air ini, beliau hanya menjual tiga jenis air
iaitu air kelapa, air oren dan air jagung. Selepas beberapa tahun kemudian
beliau mempunyai pekerja sendiri.
Bermula pada tahun 1986, beliau
menceburkan diri dalam bidang kontraktor bahagian pembinaan bangunan. Pada
tahun 1999 beliau berhenti daripada bidang kontraktor kerana tidak sesuai dan
krisis kejatuhan ekonomi pada tahun 1997. Selepas berhenti melibatkan diri
dalam bidang kontraktor, beliau mencari inisiatif lain sebagai sumber ekonomi
beliau.
Bermula pada tahun 1999 hingga sekarang
beliau menceburkan diri dalam bidang keusahawanan dan penghasilan produk IKS iaitu perusahaan dodol secara komersial.
Selain itu, beliau mempelbagaikan jenis produk IKS yang dihasilkan dan sehingga
kini 30 jenis produk yang dapat dihasilkan oleh perusahaan beliau. Perniagaan
beliau memperoleh banyak anugerah antaranya ialah anugerah Kementerian Luar Bandar
dan Wilayah, Fama dan anugerah daripada Ketua Menteri Melaka.
3.0
Kaedah Kajian
Terdapat dua pendekatan dalam menjalankan
penyelidikan iaitu pendekatan kualitatif dan kuantitatif. Kajian yang
menggunakan pendekatan kualitatif menjurus untuk menggambarkan sesuatu situasi,
fenomena, masalah atau keadaan tanpa memberikan bukti bersifat numerikal
manakala pendekatan kuantitatif pula memberi bukti sesuatu situasi, fenomena,
masalah atau keadaan dalam bentuk angka. Kajian ini menggunakan pendekatan
kualitatif, dua kaedah penyelidikan kualitatif telah dilaksanakan dalam proses
pengumpulan data iaitu pemerhatian dan kaedah temubual.
Kaedah pemerhatian merupakan satu kaedah
penyelidikan berbentuk kualitatif yang digunakan untuk mengukur pemboleh ubah
penyelidikan. Kaedah ini sesuai digunakan untuk menyelidik perkembangan tingkah
laku satu unit sosial. Kaedah ini digunakan untuk mengumpul maklumat khusus
untuk menjawab objektif iaitu mengenal pasti kesan dan sumbangan Perniagaan
Haji Ideris terhadap masyarakat setempat dari segi ekonomi dan menambah
pendapatan mereka. Kaedah ini dijalankan di kawasan kajian iaitu Kilang Perusahaan
Perniagaan Haji Ideris di Kg. Kandang, Melaka dengan menggunakan alat bantuan
seperti alat-alat perakam. Pemerhatian dijalankan dengan melawat kawasan kilang
dan kedai beliau di perkampungan tersebut. Dengan menggunakan kaedah ini,
penyelidik dapat melihat sendiri kesan perusahaan perniagaannya terhadap
perubahan sosioekonomi masyarakat Kg. Kandang.
Menurut kamus pelajar edisi kedua temu
bual membawa maksud pertemuan dengan seseorang untuk bersoal jawab untuk
mendapatkan berita. Terdapat beberapa langkah dalam proses temubual iaitu
persediaan menemubual, kemahiran menemubual dan pendokumentasian temubual.
Temubual diklasifikasikan kepada dua jenis iaitu temubual formal dan tidak
formal. Temubual formal merupakan proses soal jawab melibatkan individu yang
berjawatan dalam sesuatu organisasi manakala temubual tidak formal pula merujuk
kepada proses soal jawab dengan individu umum. Temubual formal dijalankan
bersama Haji Ideris bin Haji Zainuddin yang merupakan pengasas dan juga pemilik
kepada Perniagaan Haji Ideris tersebut. Fokus temubual menjurus kepada sejarah
penubuhan perniagaan, bagaimana menguruskan perniagaan, pencapaian dan kejayaan,
cabaran dan cara mengatasinya. Antara soalan-soalan yang ditanya semasa temubual
kepada Haji Ideris adalah seperti berikut.
1) Bolehkah Tuan menceritakan serba sedikit latar belakang
diri tuan?
2) Sejarah atau bagaimana boleh melibatkan diri dalam bidang
perniagaan?
3) Terangkan berkaitan perniagaan yang dijalankan?
4) Bagaimanakah cara-cara yang dilakukan semasa memulakan
perniagaan?
5) Sejauh manakah kejayaan dan pencapaian yang dicapai dalam
bidang ini pada hari ini?
6) Apakah halangan yang dilalui untuk mencapai kejayaan
seperti hari ini?
7) Sebagai seorang usahawan Industri Kecil & Sederhana
(IKS), apakah jenis-jenis bantuan yang diterima dalam bidang ini oleh pihak
yang berkaitan?
8) Bagaimanakah pemasaran produk dilakukan?
9) Sebagai seorang usahawan berjaya, apakah sumbangan tuan
kepada masyarakat khususnya penduduk setempat?
10) Adakah tuan bercadang untuk mengembangkan lagi perusahaan
tuan?
11) Adakah pekerja-pekerja tuan terdiri daripada masyarakat
setempat sahaja atau ahli-ahli keluarga?
12) Apakah nasihat dan saranan tuan kepada mereka dan anak
muda yang ingin menceburkan diri dalam bidang keusahawanan?
4.0 Hasil Kajian
Bagi memastikan
produk yang dihasilkan lain daripada yang lain, Haji Ideris mempelbagaikan
jenis pembungkusan untuk menarik perhatian pelanggan. Terdapat beberapa bentuk
dan jenis pembungkusan dodol hasil keluaran Haji Ideris ini, antara jenis-jenis
pembungkusan dodol adalah seperti dalam gambar. Terdapat dua kaedah yang digunakan untuk membungkus dodol
ini iaitu membungkus dengan menggunakan tenaga pekerja dan menggunakan mesin
yang dicipta khas untuk membungkus dodol.
4.1 Sumber Manusia
Perniagaan Haji Ideris mempunyai pekerja
46 orang kesemuanya, enam orang terdiri daripada pekerja tetap dan seramai 40
orang merupakan pekerja separuh masa atau sambilan. Kesemua pekerja Haji Ideris
terdiri daripada masyarakat setempat iaitu penduduk Kampung Kandang, Melaka. Secara
tak langsung ini merupakan sumbangan Haji Ideris kepada penduduk setempat
kerana menyediakan peluang pekerjaan sekali gus boleh meningkatkan pendapatan
penduduk sekitar. Purata umur pekerja tetap adalah di antara 20 tahun hingga 50
tahun manakala purata umur pekerja sambilan pula ialah di antara 16 tahun
hingga 50 tahun yang melibatkan pelajar dan suri rumah. Pekerja sambilan ini
melakukan kerja di rumah masing-masing iaitu kerja membungkus dodol yang siap
dimasak. Dengan itu, pekerja Haji Ideris ini tidak perlu datang ke kilang untuk
membuat proses pembungkusan kerana Haji Ideris sendiri akan menghantar dodol
yang siap dimasak ke rumah pekerjanya, secara tak langsung ia boleh
meningkatkan pendapatan isi rumah penduduk sekitar Kampung Kandang, Melaka.
Selain itu, pendekatan ini juga tidak
menjejaskan tanggungjawab seorang isteri kepada suaminya dan tanggungjawab
seorang ibu kepada anaknya. Julat gaji pekerja adalah sekitar RM600 sehingga
RM1,800 seorang. Beliau juga menguruskan pembayaran Socso, KWSP dan lain-lain untuk pekerjanya.
4.2 Penjualan
Produk
Penjualan produk
Perniagaan Haji Ideris dibahagikan empat fasa dalam setahun untuk mengambil
kira keuntungan dan kerugian perniagaan. Pendekatan ini diambil bagi mengenal pasti
kuantiti produk yang berjaya dijual sekali gus menghitung jumlah keuntungan
yang diperoleh.
Fasa pertama penjualan produk Perniagaan
Haji Ideris adalah bulan Januari sehingga bulan Mac. Pada tempoh suku pertama,
penjualan produk adalah amat perlahan dan boleh dikatakan tidak berjalan. Hal
ini disebabkan oleh awal tahun yang tidak mempunyai cuti yang menyebabkan
pengunjung kurang bertandang ke Melaka pada tempoh masa ini.
Fasa kedua pula
adalah antara April sehingga Jun. Bagi tempoh sukuan kedua, penjualan produk
Perniagaan Haji Ideris mula berjalan seperti biasa dan permintaannya mula
meningkat. Hal ini disebabkan oleh cuti pertengahan tahun dan peningkatan
majlis kenduri-kendara sekali gus menyebabkan jumlah pelancong dan pengunjung
yang bertandang ke Melaka meningkat.
Manakala bagi fasa ketiga penjualan produk pula tempohnya di antara Julai
sehingga September. Pada sukuan ketiga ini, penjualan produk terus berjalan dan
meningkat. Penjualan produk Perniagaan Haji Ideris bagi tiga sukuan ini
merupakan pulangan modal bagi perniagaan beliau pada tahun tersebut. Modal ini
dikira kos pengoperasian kilang dan kos penghasilan produk bagi tempoh 12 bulan
untuk tahun tersebut.
Bagi fasa terakhir
pula, tempohnya adalah antara Oktober sehingga Disember. Penjualan produk
perniagaan beliau bagi tempoh tiga bulan yang terakhir ini adalah keuntungan
bersih bagi tahun tersebut. Permintaan produknya keluaran kilangnya ini amatlah
tinggi bagi tempoh tiga bulan terakhir setiap tahun. Hal ini disebabkan oleh
cuti sekolah yang panjang sekali gus menyebabkan peningkatan jumlah kenduri-kendara
dan peningkatan jumlah pelancong yang bertandang ke Melaka.
Berikut adalah senarai produk Perniagaan
Haji Ideris yang dipamerkan di Direktori Halal
Malaysia.
Arca
Buah
Asam
Pedas Melaka
Cencaluk
Biasa
Cencaluk
Pedas
Dodol
Asli
Dodol
Badam
Dodol
Coklat
Dodol
Durian
Dodol
Epal
Dodol Gajus
Dodol Jagung
Dodol Kacang
Dodol Kismis
Dodol Kurma
Dodol Mangga
Dodol Pandan
Dodol Strawbery
Gula Melaka
Jeruk Cili Padi
Jeruk Limau
Minyak Kelapa Dara (VCO)
Sagun Jagung
Sagun Keladi
Sagun Pandan
Sagun Strawbery
Wajik Pulut
Wajik Pulut Durian
Wajik Sirat
4.3 Pasaran Produk
Pasaran produk
Perniagaan Haji Ideris pada hari ini amat luas merangkumi seluruh Malaysia,
Brunei, Singapura dan beberapa negara di Timur Tengah. Kejayaan mendapatkan pasaran
yang besar bagi perniagaan beliau pada peringkat awalnya dibantu oleh beberapa
agensi kerajaan untuk memasarkan produknya. Antara agensi kerajaan yang
terlibat dalam membantu pemasaran produk keluaran kilang beliau adalah Lembaga
Pemasaran Pertanian Persekutuan (Fama) dan agensi di bawah Jabatan Kebajikan
Masyarakat (Kemas).
Selain itu,
pasaran produknya mendapat tempat yang meluas di beberapa pasaraya besar
seperti Mydin Mall dan Jusco di Melaka dan sekitar Lembah Kelang. Penghantaran
produknya di pasaraya ini adalah berterusan kerana produk keluaran kilangnya
laris dijual dan senang didapati. Selain itu, beliau pernah mendapat tawaran
untuk membekalkan dodol keluaran kilangnya di kedai Mesra Petronas di seluruh
Malaysia. Walau bagaimana pun beliau menolak kerana belum bersedia disebabkkan
penghasilan produk memerlukan saiz yang terlalu besar untuk dihasilkan dan
memerlukan beliau melatih usahawan-usahan baru di setiap negeri dan membuka
francaisnya sendiri.
Pasaran produknya
juga senang didapati kerana produknya berada di mana-mana sahaja di tempat
tumpuan orang ramai dan pelancong. Produk-produknya diambil oleh peniaga dan
dijual di kedai-kedai mereka. Antaranya di hadapan Zoo Melaka, di hadapan Taman
Buaya Melaka, di sekitar Bandar Hilir dan tempat-tempat tumpuan.
4.4 Cabaran dan Halangan
Cabaran dan
halangan yang dihadapi oleh perniagaan beliau pada peringkat permulaan adalah
dodol tidak mendapat sambutan di pasaran dan mendapat rungutan dari segi mutu
produk. Di samping itu, terdapat banyak persaingan dengan peniaga dodol yang
lain sedangkan beliau baru saja hendak memulakan perniagaan dodol. Bagi mengatasi maslah ini, beliau
membuat beberapa penambahbaikan seperti meningkatkan mutu produk
berpandukan rungutan pelanggan. Beliau terpaksa berdepan dengan rungutan untuk
mendapat beberapa maklum balas daripada pelanggan. Beliau juga mempelbagaikan perisa
dodol untuk mendapat tempat di pasaran yang penuh dengan persaingan dan beliau
telah menghasilkan 15 dodol berperisa yang berlainan. Selain itu, beliau juga
mempelbagaikan jenis pembungkusan untuk menarik minat pelanggan.
Pada peringkat
awal perniagaan, beliau mempunyai
masalah modal untuk meluaskan perniagaan dan masalah untuk mendapat pasaran
secara meluas. Bagi menghadapi masalah ini, beliau mewujudkan kerjasama dan
mendapat bantuan dari badan-badan kerajaan seperti Fama dan Kemas. Hasil
daripada kerjasama ini, beliau telah mendapat geran bantuan untuk pembinaan
kilang fasa ke-2 daripada kerajaan. Dan mendapat geran dari SMDEC (Southern
Marine Fisheries Research and Development Center) untuk membuat mesin
pembungkusan yang dicipta oleh beliau sendiri. Beliau juga menyertai beberapa
pertandingan yang dianjurkan oleh Fama sehingga menjadi johan dalam kategori
penghasilan produk bagi industri kecil. Kejayaan ini dapat meningkatkan dan mengembangkan
pasaran dodolnya.
Bagi menghasilkan dodol yang bermutu tinggi, proses
penghasilan dodol memerlukan masa yang sangat lama dan memenatkan. Beliau
memerlukan tenaga pekerja yang ramai untuk proses membuat dodol seperti
mengacau yang mengambil masa 12 jam
untuk siap dimasak. Untuk mengatasi
masalah ini, beliau mengambil jalan untuk mencipta mesin pengacau dodol yang
menggunakan tenaga elektrik dengan daya kreativitinya sendiri demi menjimatkan
tenaga kerja manusia dan menjadikan kerja penghasilan dodol lebih mudah.
5.0 Rumusan
Berdasarkan kajian yang dilakukan oleh Perniagaan Haji
Ideris Sdn. Bhd, dapat diketahui dengan lebih terperinci jenis perniagaan serta
produk yang diusahakan oleh Haji Ideris. Selain dodol, beliau menghasilkan
beberapa jenis produk seperti sagun, cencaluk dan belacan. Ini dapat
disimpulkan bahawa beliau juga menghasilkan produk tradisional makanan
masyarakat Melaka khususnya. Selain itu, berdasarkan maklumat sumber temubual
yang diperolehi, dapat diketahui latar belakang dan sejarah pengusaha dodol di
Kampung Kandang, Melaka. Di samping itu dapat dipelajari cabaran dan halangan
dalam sektor perniagaan yang dijalankan serta langkah untuk mengatasi segala
kekangan yang timbul.
Berdasarkan daripada kajian juga dapat diketahui
sejauh manakah sumbangan Perniagaan Haji Ideris terhadap pembangunan ekonomi
dan menyumbang pendapatan bulanan kepada masyarakat setempat.
Rujukan
http://etabika.kemas.gov.my/portal3p/v2.01/UsahawanProduk.cfm?UsahawanID=374&KategoriID=1&NegeriID=11
http://www.halal.gov.my/ehalal/directory_standalone.php?type=P&cari=perniagaan%20ideris
http://web6.bernama.com/bernama/v3/bm//news_lite.php?id=605456
MZ Zainudin, Mohamad Izzat
Amir Mohd Sanuri, Mohd Rufaizulazuar Mat Yamin, Ahmad Jihadilislam Muhamad
No comments:
Post a Comment