Peranan guru dan sekolah dalam sistem sosial (6)

Pendidikan di Malaysia meletakkan pencapaian akademik sebagai matlamat yang diutamakan. Kebanyakan ibu bapa percaya pendidikan di sekolah ialah menyediakan pelajar dengan pengetahuan akademik dan kemahiran yang diperlukan. Isu-isu yang berkaitan politik, budaya dan agama kurang diberi penekanan kecuali pengajaran agama melalui kelas fardhu ain di peringkat sekolah rendah untuk pelajar.

Sekolah dan nilai-nilai prososial

Ketika isu mengenai kandungan akademik yang perlu diajar di sekolah dibincangkan, masyarakat masih percaya nilai-nilai profesional seperti jujur, adil dan bertamadun boleh diserapkan melalui pendidikan. Kesejahteraan sosial masyarakat disokong oleh nilai-nilai seperti ini yang membolehkan ahli masyarakat dari pelbagai latar belakang hidup bersama dalam keadaan aman dan damai. Rose dan Gallup (1999) menambah nilai yang boleh diajar di sekolah ialah jujur, diterima oleh orang lain yang berbeza latar belakang, pemedulian oleh rakan dan keluarga, galakan tingkah laku bermoral, demokrasi dan patriotisme.

Sistem pendidikan di Amerika Syarikat umpamanya, amat mementingkan nilai-nilai prososial dalam kurikulum sekolah seperti mempromosi demokrasi sebagai alat penyatu bagi masyarakat yang pelbagai latar belakang seperti Afrika, Hispanic dan Asia.

Sekolah dan sosialisasi golongan muda

Melalui pengalaman di sekolah, kanak-kanak dan golongan remaja diserap dalam masyarakat dengan mempelajari tanggungjawab mereka. Proses sosialisasi menyediakan mereka untuk menjadi warganegara bertanggungjawab, mahu berdikari dan produktif dalam pembangunan ekonomi. Tambahan pula, sekolah adalah refleksi atau menjadi cermin masyarakat: menjana pengetahuan, kemahiran, nilai dan sikap yang dikenal pasti sebagai satu keperluan.

Pendidikan di peringkat sekolah rendah bermakna menghasilkan warganegara yang pintar. Tanpa hala tuju tersebut, masyarakat tidak dapat bersaing di pentas antarabangsa. Keperluan mensosialisasi kanak-kanak dan remaja diiktiraf oleh Emile Durkheim (1956)yang menyatakan, "masyarakat akan terus hidup jika wujud kesamarataan di dalamnya: pendidikan yang berterusan dan menekankan kesamaan sejak kanak-kanak seperti mana yang diingini oleh masyarakat."

Tambahan pula sekolah dapat menjadikan proses asimilasi daripada pelbagai etnik, agama dan budaya. Contohnya, penggunaan Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar menyatupadukan semua kaum di Malaysia khususnya minoriti. Sekolah juga menjadi tempat pelajar mengenal dan memahami hari-hari penting dalam negara seperti hari raya, ulang tahun kemerdekaan, maulidur rasul dan sebagainya.

Sekolah dan perubahan sosial

Sekolah juga menyediakan pelajar dengan pengetahuan dan kemahiran untuk membangun masyarakat dan kehidupan yang lebih berkualiti serta mempercepatkan perubahan sosial. Walau bagaimanapun terdapat beberapa pemikiran yang berbeza mengenai bagaimana masyarakat boleh dimajukan.

Sesetengah guru percaya bahawa tujuan utama sekolah ialah membaiki masalah sosial dalam masyarakat, menakala yang lainnya percaya pengajaran akademik harus diutamakan. Pendapat lain ialah menyediakan pelajar untuk melaksanakan usaha berkhidmat kepada orang lain melalui aktiviti kesukarelaan dan aktif dalam kehidupan berpolitik dalam masyarakat.

Barangkali dalam pendidikan di Malaysia, perkhidmatan pembelajaran boleh diperkenalkan untuk memberi ruang kepada pelajar memahami pengalaman hidup melalui pembelajaran. Perkhidmatan pembelajaran memberi peluang kepada golongan pelajar untuk berinteraksi dengan ramai orang seperti yang sakit, tua, miskin, tidak ada rumah dan mengenali jiran-jiran.