Perbezaan perpaduan sebelum dan selepas merdeka

Zainudin MZ, Faez Mohd Nasir, Muhammad Syafiq Abdul Rahman,

Amierul Fahmi Giman, Mohd Azfar Othman, Muhammad Nur Syahmi Anns

               

1.0 Pengenalan

Malaysia mempunyai masyarakat yang berbilang bangsa, wujud perbezaan diantara masyarakat dinegara kita seperti bahasa, cara hidup, ekonomi, politik, tempat tinggal dan hubungan sosial. Di semenanjung, penduduk asal adalah orang Melayu, manakala di Sabah Sarawak pula terdapat beberapa bangsa yang menjadi penduduk asal dikenali bumiputera (pribumi). Penduduk lain ialah Cina, India dan orang asli. Masalah perpaduan wujud implikasi daripada pemisahn tempat tinggal, perbezaan kepercayaan atau agama, fahaman politik dan  masalah ekonomi.

1.1 Objektif Kajian

Memeperlihatkan kerjasama dalam kalangan masyarakat di Malaysia sebelum dan selepas merdeka. Meningkatkan kualiti keharmonian sesama etnik pada masa kini berbanding dahulu. Melahirkan rasa syukur dikalangan rakyat atas perpaduan yang kecapi  sehingga hari ini. Memperingati jasa-jasa dan usaha-usaha tokoh-tokoh terdahulu yang meningkatkan taraf perpaduan di Malaysia.

2.0 Kaedah Kajian

Kaedah kajian pertama yang telah digunakan adalah dengan menggunakan borang soal selidik secara atas talian yang mengandungi dua bahagian iaitu bahagian A dan bahagian B yang berjumlah 10 soalan. Kaedah kajian kedua yang digunakan adalah melalui buku. Kajian dilaksanakan dengan mendapatkan maklumat yang terkandung di dalam buku yang dipinjam di perpustakaan Universiti Teknikal Malaysia Melaka.  Kaedah ketiga adalah dengan bersumberkan internet. Terdapat beberapa laman sesawang yang dilayari untuk mencari maklumat dalam proses menyiapkan kajian ini.

3.0 Hasil Kajian

Rajah 1: Perpaduan sebelum dan selepas merdeka

Berdasarkan Rajah 1 di atas, mengikut kajian, peratus pendapat yang memilih perpaduan selepas merdeka lebih mendominasi dengan 52.7 peratus. Manakala selebihnya berpendapat perpaduan sebelum merdeka lebih kukuh berbanding kini dengan peratus sebanyak 47.3 peratus.

Rajah 2: Pandangan terhadap perpaduan di Malaysia pada masa kini

Taburan di dalam Rajah 2, menurut kajian yang telah dijalankan, 78.2 peratus dari jumlah respondan berpandangan bahawa masih wujud perbalahan antara kaum pada masa kini. Manakala 21.8 peratus respondan berpandangan bahawa perpaduan di Malaysia telah kukuh.

Rajah 3: Nama bapa perpaduan di Malaysia

Berdasarkan Rajah 3, mengikut bancian hampir separuh responden telah menjawab Dato’ Tun Hussein Onn sebagai bapa perpaduan di Malaysia sebagai jawapan yang tepat. Manakala selebihnya memberikan jawapan yang kurang tepat. Perpaduan telah menjadi sebahagian daripada perjuangan utama karier politik Tun Hussein Onn. Beliau memastikan bahawa perpaduan menjadi agenda utama dalam dasar kerajaan. Menurut beliau, sebarang usaha untuk memajukan rakyat dan negara mestilah berasaskan kepada pembentukan perpaduan dalam kalangan rakyat Malaysia yang berbilang kaum (Hamidin Abd. Hamid, 2006).

Dasar  pecah dan perintah telah mengasingkan kaum-kaum di Malaysia seperti kaum Melayu di kawasan kampung, kaum India di estet dan kaum Cina di kawasan bandar menyebabkan berlakunya jurang pemisahan antara kaum. Semasa pemerintahan Tun Husein Onn pada tahun 1976 hingga 1981 yang lebih dikenali sebagai bapa perpaduan, beliau telah membetulkan ketidakseimbangan ekonomi antara kaum masyarakat di negara ini dengan menggerakkan ‘Dasar Ekonomi Baru (Mohamad Idris Saleh, 1994).

Peristiwa 13 Mei 1969 telah menyedarkan pelbagai kaum terhadap kepentingan perpaduan dalam usaha murni dalam membina masyarakat adil, makmur, sejahtera dan bersatu padu antara semua kaum pada masa hadapan (Nik Anuar Nik Mahmud, 2007).

Anak-anak digalakkan berkomunikasi dengan jiran yang berlainan bangsa dan ibu bapa juga disarankan membawa anak-anak mereka mengunjungi rumah jiran semasa hari lebaran atau perayaan (www.1malaysia.com.my). Usaha yang boleh dilakukan untuk mengukuh perpaduan antaranya ialah kita bolehlah mengadakan aktiviti gotong-royong di taman-taman perumahan, kawasan  kampung atau kawasan awam untuk memupuk perpaduan kaum rakyat di Malaysia (saharuddinabdullah.blogspot.my). Satu bahasa juga merupakan kaedah paling mudah bagi memajukan dan memodenkan pemikiran rakyat yang berbilang kaum kerana dengan satu bahasa, pelbagai kumpulan etnik yang memiliki beraneka budaya, agama dan pegangan hidup dapat disatukan dalam satu wadah (zahirzainudin.blogspot.my).

4.1 Perbincangan Perpaduan di Malaysia Sebelum Merdeka

Dasar  pecah dan perintah telah mengasingkan kaum-kaum di Malaysia seperti kaum Melayu di kawasan kampung, kaum India di estet dan kaum Cina di kawasan bandar menyebabkan berlakunya jurang pemisahan antara kaum.

Sistem pendidikan antara orang Cina dan India mempunyai sistem sekolah vernakular  tersendiri dengan membawa masuk sukatan pelajaran dari negara mereka menyebabkan terhalangnya pergaulan kaum pada usia muda.

Dasar anti-Cina dan pro-Melayu telah mengeruhkan lagi keadaan semasa dan menyebabkan timbulnya perasaan benci dan prasangka buruk masyarakat Cina terhadap orang Melayu. Orang Cina mengambil kesempatan dengan menganggotai Parti Komunis Malaya (PKM) semasa Jepun menyerah kalah dan sebelum kedatangan kembali pihak British. Ketika ini berlakunya  keganasan 14 hari seperti membunuh, menculik dan membakar bangunan sebagai cara membalas dendam. Keadaan ini  menyebabkan berlakunya persengketaan kaum antara orang Melayu dan orang Cina. Menjelang kemerdekaan, Tunku Abdul Rahman menyeru seluruh kaum di Malaysia untuk bersatu padu bagi mewujudkan sebuah negara yang merdeka dan hal ini telah dipersetujui oleh orang ramai.

4.2 Perbincangan Perpaduan di Malaysia Selepas Merdeka

Pada 13 Mei 1969, wujudnya pertelingkahan antara kaum yang besar namun hal ini dapat diatasi dengan tertubuhnya Rukun Negara sebagai panduan rakyat Malaysia sehingga masa kini. Bagi memantapkan lagi perpaduan kaum dinegara ini, Perdana Menteri Malaysia yang keenam iaitu Dato’ Sri Najib telah memperkenalkan Gagasan 1Malaysia di seluruh negara dengan konsep rakyat didahulukan, pencapaian diutamakan. Tujuan gagasan ini adalah untuk membela nasib semua kaum dan tiada  mana-mana pihak yang akan dipinggirkan dari segi taraf hidup.

5.0 Kesimpulan

Masyarakat berbilang kaum di Malaysia menjadi tarikan masyarakat luar terhadap negara kita.Perpaduan dalam kalangan masyarakat Malaysia amat penting untuk mewujudkan keamanan negara disamping meningkatkan ekonomi Malaysia. Rakyat haruslah bergaul dan memupuk persefahaman antara kaum. Institusi-institusi pendidikan perlu bertanggungjawab menerapkan semangat bersatu-padu dalam kalangan pelajar berbilang kaum.

Rujukan

Baterah Alias. (2013). Hubungan Etnik di Malaysia. Selangor: Oxford Fajar Sdn. Bhd.

Hamidin Abd. Hamid. (2006). Tun Hussein Onn Bapa Perpaduan. Kuala Lumpur: Arkib Negara Malaysia

Jaffry Awang. (2003). Agama dan Perpaduan Kaum di Malaysia. Selangor: Fakulti Pengajian Islam UKM.

Mohamad Idris Saleh. (1994). Sejarah Pembangunan Bangsa dan Negara. Kuala Lumpur: Utusan Publication Sdn. Bhd.

Nik Anuar Nik Mahmud. (2007). 13 Mei Sebelum dan Selepas. Selangor: Utusan Publication Sdn. Bhd.

1malaysia.com.my/news-articles/langkah-mengukuhkan-perpaduan-dalam-kalangan-rakyat-malaysia

saharuddin-abdullah.blogspot.my/2015/03/usaha-usaha-untuk-mengekalkan perpaduan.html

zahirzainudin.blogspot.my/search?q=perpaduan

Pakaian tradisional Melayu memupuk perpaduan kaum

Zainudin MZ, Nur Aini Shakinah Mohd Sharif, Nur Amalia Jasmi, Aimi Zamriah Abdullah, Nur Azlina Azli, Nur Shafiqah Ramlan, Nurul Amilia Shafa’Ai

1.0  Pengenalan

Setiap kaum yang terdapat di Malaysia mempunyai warisan kesenian masing-masing yang wujud sejak dari zaman dahulu lagi. Salah satu warisan kesenian yang diwarisi sejak zaman dahulu sehingga sekarang adalah pakaian tradisional. Pakaian merupakan salah satu simbol budaya yang menandakan perkembangan dan pengkhususan budaya tertentu. Pakaian juga menjadi lambang bagi pemikiran masyarakat, termasuk pakaian tradisional Melayu. Pakaian tradisional Melayu terdiri daripada pakaian harian dan pakaian adat. Bagi orang Melayu itu sendiri, pakaian selain berfungsi sebagai penutup aurat serta pelindung tubuh dari keadaan cuaca seperti panas dan hujan, ia juga memberi isyarat lambang-lambang. Lambang-lambang itu mewujudkan nilai-nilai luhur yang disanjung tinggi oleh masyarakat Melayu itu sendiri.

Kini, masyarakat Melayu dengan pakaian tradisionalnya seperti baju Melayu bagi kaum lelaki, baju kurung dan baju kebaya bagi kaum perempuan menjadi tradisi dan masih dipakai sehingga ke hari ini. Walau bagaimanapun istilah ini akhirnya disebut selengkapnya ‘Baju Melayu’ dan telah menjadi ciri khas masyarakat Melayu. Konsep pakaian cara Melayu setelah kedatangan Islam, ‘kurung’ membawa maksud sebagai baju yang selesa dan longgar, labuh atau panjang. Ikuti kupasan yang lebih mendalam lagi yang akan dikupas berkaitan persepsi pelbagai etnik terhadap pakaian tradisional Melayu.

1.1 Definisi

Hasil carian menurut Kamus Dewan Edisi Keempat, pakaian didefinisikan sebagai sesuatu yang dipakai seperti baju, seluar, kasut dan sebagainya manakala tradisional bermaksud bersifat atau mengikut tradisi. Sebagai contoh, masyarakat yang mengamalkan cara hidup yang turun-temurun atau ketradisionalan keadaan.

1.2 Objektif Kajian

Objektif kajian ini adalah mengetahui jenis-jenis pakaian tradisional Melayu, mengetahui peranan pakaian tradisional Melayu dalam memupuk perpaduan etnik Malaysia dan meninjau persepsi masyarakat pelbagai kaum terhadap potensi pakaian tradisional Melayu terhadap kesepaduan sosial di Malaysia.

2.0 Sorotan Literatur

Pakaian Melayu terus berkembang sepanjang abad ke-6 ketika Kedah menjadi pusat perdagangan. Penduduk di kawasan Kedah mengamalkan memakai kain sarung dengan cara berkemban tanpa baju. Ketika kerajaan Melayu Melaka berkembang, reka bentuk pakaian Melayu terdiri daripada tiga bentuk penting, iaitu kain sarung, baju dan kain ikat kepala. Kerajaan Melayu Melaka menjadi zaman kemuncak pakaian Melayu berubah dan seterusnya berkembang.

Pakaian tradisional mempunyai unsur-unsur kesenian yang tersendiri dan melambangkan fungsi yang tertentu. Pakaian adalah sebahagian hasil kraf tangan iaitu kerja pertukangan (tradisi) yang melibatkan persoalan teknik dan kepakaran seni (Lucie–Smitch, 1981). Disebabkan keunikan yang terdapat pada pakaian tradisional Melayu, lebih ramai masyarakat daripada kaum lain seperti Cina dan India memakai pakaian tradisional Melayu.

Dari alam persekolahan lagi pakaian tradisional Melayu telah digunakan. Pakaian seragam ini bukan sahaja untuk pelajar Melayu, malah pelajar dari kaum lain juga. Dengan adanya rumah terbuka Hari Raya Aidilfitri kita dapat menggalakkan kaum bukan Melayu untuk memakai pakaian tradisional Melayu justeru menambahkan lagi semangat perpaduan antara masyarakat. Seterusnya, sesiapa sahaja boleh memakai pakaian tradisional Melayu kerana pakaian ini tidak menggambarkan agama si pemakai dan tidak bercanggah dengan setiap ajaran agama yang ada di Malaysia. Busana tradisional Melayu ini terbukti dapat menyatukan padukan kaum di Malaysia kerana tidak berlakunya provokasi dalam penerimaan untuk memakai pakaian tradisional Melayu. Kemudian pakaian tradisional ini dijadikan pakaian rasmi bagi majlis dan hari tertentu. Malahan, pakaian tradisional Melayu juga dijadikan pakaian kebangsaan bagi negara ini.

3.0 Metodologi Kajian

3.1 Reka Bentuk Kajian

Kajian ini dijalankan secara deskriptif. Bagi menjalankan kajian dan penyelidikan ini, aspek-aspek yang digunakan antaranya ialah cara pengumpulan data, menganalisis data dan penulisan laporan. Kaedah pemerhatian dan kaedah borang selidik dilakukan secara rawak di sekitar Melaka dan Universiti Teknikal Malaysia Melaka (UTeM) untuk memerhatikan kebiasaan dan pandangan masyarakat pelbagai etnik terhadap pakaian tradisional Melayu.

3.2  Sampel Kajian

Borang soal selidik telah diedarkan ketika tinjauan dan pemerhatian dilakukan. Sampel terdiri daripada responden di sekitar Melaka dan Universiti Teknikal Malaysia Melaka (UTeM). Seramai 25 orang pelbagai bangsa telah dipilih secara rawak bagi membantu untuk menjalankan kajian ini.

3.3  Instrumen Kajian

Kaedah yang sesuai dijalankan untuk mengumpul dan  menjayakan kajian ini ialah melalui soal selidik. Setiap pernyataan dalam soal selidik adalah piawai dan serupa kepada semua responden. Instrumen kajian menyediakan 12 soalan. Borang soal selidik tersebut terbahagi kepada dua bahagian. Bahagian A berkaitan maklumat diri iaitu maklumat lelaki dan perempuan manakala Bahagian B mengandungi soalan berkaitan dengan pandangan dan pengetahuan masyarakat pelbagai etnik terhadap perpaduan yang dipupuk melalui pakaian tradisional Melayu.

 4.0 Hasil Kajian

4.1 Hasil Kajian Berdasarkan Borang Soal Selidik

Bahagian ini membincangkan keseluruhan hasil kajian yang dijalankan. Selain itu, rumusan akan dibuat mengenai pengaruh pakaian tradisional dalam memupuk perpaduan antara etnik di Malaysia. Terdapat dua bahagian iaitu Bahagian A: Latar Belakang Responden seperti jantina, status, keturunan dan agama serta lingkungan umur responden dan Bahagian B: Pandangan Responden Terhadap Pakaian Tradisional Melayu Mampu Memupuk Perpaduan.

Bahagian A: Latar Belakang Responden

Kajian ini mendapati sebanyak empat responden lelaki (16 peratus) berbanding responden perempuan seramai 21 orang (84 peratus). Peratusan responden Melayu yang paling tinggi (48 peratus). Hal ini kerana kaum Melayu merupakan kaum majoriti di Malaysia. Peratusan bagi responden Cina dan India adalah sama iaitu sebanyak 20 peratus dan responden lain mempunyai peratusan sebanyak 12 peratus. Responden yang beragama Islam sebanyak 52 peratus merupakan agama yang tertinggi daripada agama lain seperti agama Buddha, Hindu dan Kristian. Agama yang dianuti responden kedua terbanyak ialah Buddha diikuti Hindu dan Kristian.

Keturunan dan agama responden sangat penting untuk dititikberatkan kerana daripada pelbagai keturunan dan agama yang pelbagai itu yang mampu membentuk perpaduan antara satu etnik dengan satu etnik yang lain. Umur responden juga turut diberi perhatian. Sebanyak 57 peratus responden merupakan berumur dalam lingkungan 20 tahun ke bawah. Hal ini kerana kajian ini dilakukan sekitar Universiti Teknikal Malaysia Melaka (UTeM). Oleh kerana itu, peratusan bagi umur lingkungan tersebut merupakan peratusan yang tertinggi. Kemudian diikuti pula dengan responden dalam lingkungan 21 tahun hingga 30 tahun sebanyak 37 peratus dan lingkungan 31 ke atas hanya sebanyak enam peratus yang merupakan peratusan paling sedikit. Oleh itu, pandangan daripada pelbagai etnik sangat diperlukan dalam kajian ini selaras dengan tajuk kajian iaitu ‘Pakaian Tradisional Melayu Memupuk Perpaduan Kaum’.

Bahagian B: Laporan Kajian

Majoriti responden pernah memakai pakaian tradisional Melayu kerana pakaian tradisional Melayu merupakan lambang kebangsaan. Kemungkinan juga para responden memakainya untuk ke majlis-majlis rasmi tertentu atau sebagai pakaian harian seperti ke kelas ataupun ke tempat kerja.

Responden yang terdiri daripada pelbagai keturunan dan agama dapat menerima pakaian tradisional Melayu di Malaysia dan tiada dapatan yang memberi respons negatif terhadap penerimaan pakaian tradisional Melayu dalam kalangan keturunan Melayu dan keturunan lain. Sebanyak 16 peratus responden pula bersifat terbuka terhadap penerimaan pakaian tradisional Melayu. Hal ini menunjukkan bahawa majoritinya semua keturunan dan agama dapat memberi respons yang positif terhadap penerimaan pakaian tradisional Melayu di Malaysia.

Sebanyak 68 peratus responden bersetuju sekiranya pakaian tradisional Melayu dijadikan sebagai tarikan pelancong manakala sebanyak empat peratus tidak bersetuju jika pakaian tradisional dijadikan sebagai tarikan pelancong di Malaysia. Sebanyak 28 peratus responden lagi berpendapat bahawa mungkin pakaian tradisional Melayu boleh dijadikan sebagai tarikan pelancong ataupun tidak. Oleh hal yang demikian, kajian ini mendapati kebanyakan responden dapat menerima pakai bahawa pakaian tradisional Melayu dapat dijadikan sebagai tarikan pelancong di Malaysia.

Menceritakan tentang keunikan pakaian tradisional Melayu, terdapat 56 peratus responden berpendapat bahawa keunikan pakaian tradisional Melayu adalah kerana reka bentuk pakaiannya itu sendiri. Jenis yang pelbagai dan elemen kesopanan yang ditonjolkan pada pakaian tradisional tersebut menjadikannya suatu pakaian yang unik. Baki peratusan sebanyak 44 peratus pula berpandangan bahawa kelengkapan perhiasan setiap pakaian itu sendiri seperti butang baju, samping dan songkok yang menjadikan pakaian tradisional Melayu itu unik.

Kajian ini mendapati sebanyak 52 peratus responden berpendapat bahawa generasi akan datang akan tidak mengetahui mengenai pakaian tradisional sekiranya pakaian tradisional Melayu dilupakan. Sekiranya pakaian tradisional Melayu dilupakan, 40 peratus daripada responden mengatakan bahawa kita akan kehilangan warisan Melayu yang telah diperkenalkan sejak dari zaman dahulu kala lagi. Manakala seramai empat peratus bersetuju bahawa pakaian moden akan lebih banyak dihasilkan sekiranya pakaian tradisional Melayu itu dilupakan oleh masyarakat sejagat. Selebihnya 92 peratus responden bersetuju dengan mengatakan bahawa wajar bagi kaum bukan Melayu untuk memakai pakaian tradisional Melayu. Namun demikian, masih ada lagi lapan peratus responden mengatakan tidak wajar bagi kaum lain untuk memakai pakaian tradisional Melayu. Daripada peratusan kewajaran yang diterima oleh responden, kami menyimpulkan bahawa sememangnya wajar bagi kaum bukan Melayu untuk memakai pakaian tradisional Melayu bagi memupuk perpaduan antara etnik di Malaysia.  

                                  

Keseluruhannya menggambarkan bahawa sebanyak 54 peratus responden berpandangan bahawa peranan pakaian tradisional Melayu dalam memupuk perpaduan kaum etnik di Malaysia ialah pakaian tradisional Melayu menjadi lambang kebangsaan negara. Oleh disebabkan ianya menjadi lambang kebangsaan, jadi ia merupakan suatu yang lazim di negara kita iaitu Malaysia. Peratusan kedua tertinggi iaitu sebanyak 27 peratus responden berpendapat bahawa pakaian tradisional Melayu ini berperanan sebagai satu medium bagi memupuk perpaduan antara etnik di Malaysia kerana ia merupakan satu penghargaan antara satu kaum etnik dengan kaum etnik yang lain. Sebanyak 14 peratus responden pula mengatakan bahawa pakaian tradisional Melayu diterima pakai oleh semua kaum etnik secara holistik. Oleh yang demikian, perpaduan antara kaum etnik dapat dipupuk. Pakaian tradisional tidak lagi dianggap sebagai pakaian kaum tertentu tetapi turut dipakai oleh kaum lain selagi tidak mencemarkan atau salah di sisi agama mendapat perhatian sebanyak 5peratus daripada responden.

5.0 Kesimpulan

Melalui kajian ini, dapat dirumuskan bahawa baju tradisional Melayu masih lagi relevan seiring dengan kemajuan yang dicapai oleh negara pada hari ini. Walaupun reka bentuk dan kelengkapan perhiasan busana Melayu berubah mengikut peredaran zaman dan kehendak pemakai, namun baju tradisional Melayu mempunyai ciri-cirinya yang tersendiri yang membolehkan kita mengenal pasti perbezaan antara busana itu dengan pakaian biasa. Pemakaiannya yang tidak mempunyai had masa atau tempat merupakan faktor terbesar yang menyumbang kepada penerimaan kaum-kaum di Malaysia terhadap baju tradisional Melayu.

Pakaian tradisional Melayu memainkan peranan yang penting dalam memupuk semangat perpaduan antara kepelbagaian etnik di Malaysia. Hal ini dapat dibuktikan melalui pemakaian baju tradisional Melayu oleh kaum lain dalam kehidupan seharian tidak mengira tempat dan masa. Menerusi borang soal selidik, kita dapat lihat lebih dari separuh responden menyatakan mereka pernah memakai baju tradisional Melayu, menjadi bukti bahawa busana Melayu tidak hanya boleh dipakai oleh bangsa Melayu sahaja.

Kini, baju tradisional Melayu bukan sahaja dilihat sebagai lambang kebangsaan, malah tidak lagi dianggap sebagai pakaian yang hanya boleh dipakai untuk majlis keagamaan sahaja. Masyarakat Malaysia kelihatan selesa tatkala menggayakan busana Melayu tanpa kira agama mahupun bangsa.

Akhir kata, pemakaian pakaian tradisional Melayu antara masyarakat majmuk di Malaysia boleh menyuntik semangat perpaduan dan muhibah. Pakaian ini haruslah dipelihara agar tidak hilang ditelan zaman. Oleh itu, kerajaan harus mengisytiharkan satu hari khas untuk mewajibkan para pekerja bagi mengenakan pakaian tradisional Melayu. Selain itu, pihak-pihak terlibat perlu menganjurkan festival pakaian tradisional Melayu. Pakaian juga menjadi kayu ukur kemajuan bagi sesebuah negara. Negara yang maju tidak akan melupakan warisan nenek moyang mereka semata-mata untuk mengejar kemewahan dan kesohoran di mata dunia.

Rujukan

Crawfurd, O. G. S. 1912. The Distribution of Early Bronze Age Settlements in Britain,

Geograpical Journal, 40: 184-203.

Lucie, S.E. (1981). The Story of Craft. Oxford: Phaidon Press.

Shamsul Amri Bharuddin. (2012). Modul Hubungan Etnik. K. Lumpur: Perpustakaan Negara Malaysia.

Siti Zainon Ismail. (2006). Pakaian Cara Melayu. Bangi: Penerbit Universiti Kebangsaan             Malaysia.

Siti Zainon Ismail. (1985). Rekabentuk Kraftangan Melayu Tradisi. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Wheatley, P. (1966). The Golden Khersonese, Studies in the Historical Geography of the Malay Peninsular – Before A.D. 1500. K. Lumpur: University Malay Press.

Zurina Majid. (1985). Masyarakat Malaysia, Edisi II. Pulau Pinang: Universiti Sains Malaysia.

http://zegaugustin1228.blogspot.my/2012/04/pakaian-tradisional-malaysia.html

https://mazlan66.wordpress.com/2008/03/16/kepentingan-budaya-tradisonal-kita/

Adat perkahwinan pelbagai kaum

Zainudin MZ, Celine Yap Yung Leuk, Tea See Nai,  Siti Maisarah Kepli,

Nurul Ain Shafiza Azman, Nor Azwani Azizan

1.0 Pengenalan

Perkahwinan bermaksud perjanjian yang disetujui antara dua manusia lain jantina yang diiktiraf pihak berkuasa dari segi undang-undang mahupun agama yang dianuti. Di Malaysia, kita mempunyai tiga kaum yang berbeza adat  resam perkahwinan mereka. Kaum Melayu, Cina dan India mempunyai adat yang berbeza-beza dalam upacara perkahwinan mereka. Oleh itu, kajian ini membincangkan antara-antara perbezaaan adat yang diamalkan oleh setiap kaum yang ada di Malaysia.

1.1 Objektif Kajian

Antara objektif kajian ini adalah untuk mengenal pasti perbezaan adat resam perkahwinan pelbagai kaum dan pandangan pelbagai lapisan masyarakat terhadap adat resam perkahwinan pelbagai kaum. Objektif kajian seterusnya adalah mengkaji pendapat masyarakat kini mengenai kewajaran mengamalkan adat perkahwinan yang diwarisi secara turun-temurun di samping mengenal pasti kebaikan atau keburukan pengamalan adat resam perkahwinan terhadap individu dan masyarakat.

2.0 Sorotan Kajian

2.1 Perkahwinan  

Menurut Ustazah Maznah Daud (2016) dalam majalah Anis, beliau mengatakan bahawa anak perempuan adalah tanggungjawab dan amanah bagi ibu dan ayah selagi mana belum berkahwin. Melalui pernikahan amanah itu bertukar tangan kepada suami. Jadi, permudahkanlah urusan calon suami dengan menetapkan pendirian sebelum berkahwin. Mengadakan majlis walimah untuk pernikahan sepasang pengantin merupakan anjuran dan sunnah Rasulullah saw kerana dengan adanya majlis walimah, sesuatu perkahwinan itu boleh diumumkan kepada khalayak, demikian juga para tetamu undangan boleh menghadirinya.

Perkahwinan dalam masyarakat Cina merupakan satu titik tolak yang membawa perubahan besar dalam kehidupan mereka. Perkahwinan penting untuk mengekalkan institusi keluarga dan melaluinya keturunan nenek moyang dapat diteruskan daripada satu generasi kepada generasi yang lain. Dalam masyarakat Cina, sesuatu perkahwinan itu dirancang dan diatur sebaik-baiknya. Mengikut kepercayaan mereka juga, pasangan yang berkahwin tanpa mengikut aturan adat dianggap tidak sah. Terdapat dua bentuk perkahwinan yang diamalkan oleh mereka iaitu eksplisit iaitu perkahwinan yang diatur samada oleh ibu bapa atau orang tengah (moi-ngin) dan implisit iaitu perkahwinan di mana kedua-dua lelaki dan perempuan diberi kebebasan untuk memilih pasangan masing-masing. Pada asasnya adat resam perkahwinan masyarakat Cina merangkumi peringkat merisik, meminang, bertunang dan majlis perkahwinan.­

Masyarakat India juga kaya dengan ciri-ciri kebudayaan mereka dan masih mengekalkan kebudayaan tersebut sehingga kini. Adat resam perkahwinan yang diamalkan oleh masyarakat India mempunyai banyak persamaan dengan kebudayaan masyarakat Melayu.

2.2 Peminangan dan Majlis Perkahwinan

Lamaran atau pertunangan disyariatkan oleh Islam. Bagi pasangan yang ingin mendirikan rumah tangga adalah digalakkan supaya mereka bertunang terlebih dahulu. Peminangan atau lamaran boleh dilakukan oleh calon suami atau wakilnya atau oleh calon isteri atau wakilnya. Pinangan boleh dilakukan kepada semua wanita melainkan mereka yang diharamkan. Menurut buku Perkahwinan oleh Sulaiman Endut (2009), wanita yang diharamkan untuk meminang iaitu tunangan orang, wanita yang kematian isteri dan wanita yang sedang beridah. Perkahwinan adalah suatu ibadat. Justeru itu, perkahwinan mestilah mengikut hokum dan syarat seperti yang telah ditetapkan oleh syarak. Syarat-syarat bagi perkahwinan mengikut syarak dikenali sebagai Rukun Nikah. Walimah ursyi iaitu kenduri kahwin adalah satu tuntutan syariah. Walimah itu adalah jamuan agama, bukannya suatu upacara adat atau budaya semata-mata malah jamuan itu adalah tuntutan agama.

Bagi masyarakat kaum Cina, hari perkahwinan akan dilangsungkan setelah setahun bertunang atau mengikut tempoh yang dipersetujui oleh kedua-dua belah pihak. Sebelum tiba hari perkahwinan, sekiranya terdapat kematian dalam kalangan ahli keluarga bakal pengantin, perkahwinan itu mesti ditangguhkan pada tahun hadapan ataupun selama seratus hari. Adalah tidak manis mengadakan perkahwinan sewaktu orang lain sedang berkabung kesedihan. Pada hari perkahwinan tersebut pengantin perempuan dan lelaki dihias indah. Masyarakat Cina pada masa dahulu memakai pakaian pengantin yang diperbuat daripada kain sutera dan disulam benang emas. Kemudian setiap pakaian dihias dengan pelbagai aksesori. Baju pengantin sebaik-baiknya bewarna putih, merah atau kuning. Adalah dilarang memakai baju hitam, biru dan kelabu kerana dipercayai warna-warna tersebut melambangkan kematian dan kesedihan.

Seterusnya pengantin lelaki akan bertandang ke rumah pengantin perempuan dan pada masa itulah pengantin lelaki dan perempuan akan duduk bersama buat kali pertama. Mereka akan diiringi oleh pengiring masing-masing.  Dalam masyarakat Cina juga, upacara meminum teh sangat penting dan masih diamalkan. Ia merupakan tradisi masyarakat Cina yang mempunyai maksud yang tersendiri.

Adat ini melambangkan penerimaan pasangan pengantin terutamanya si isteri dalam keluarga suami di samping bertujuan untuk mengeratkan hubungan kekeluargaan. Dalam upacara ini pasangan pengantin akan memberi teh yang disediakan kepada saudara mara pihak lelaki.

Di Malaysia, majlis perkahwinan masyarakat India dijalankan oleh pedanda. Pedanda memulakan upacara perkahwinan dengan sembahyang memohon restu kepada Tuhan supaya perkahwinan berjalan lancar tanpa apa-apa halangan. Dulang berisi atchatai dibawa kepada hadirin. Atchatai ialah beras yang dicampur kunyit serta bunga yang ditaburkan diatasnya.

Beras ini digunakan untuk merestui pengantin sewaktu upacara mengikat thaali berlangsung. Pedanda akan menyerahkan thaali kepada pengantin lelaki. Sebaik sahaja diarahkan oleh pedanda, pengantin lelaki akan mengikat thaali pada leher pengantin perempuan. Thaali hendaklah menyentuh dada dan benang suci akan disimpul sebanyak tiga kali.

Sewaktu upacara ini berlangsung, atchatai akan ditaburkan ke atas pengantin sebagai tanda restu. Seterusnya pengantin akan bertukar kalungan bunga yang dipakai sebanyak tiga kali. Selepas itu pengantin lelaki akan memegang tangan pengantin perempuan dan mengelilingi api sebanyak tiga kali.

3.0 Metodologi Kajian

Dua puluh lima borang soal selidik telah diedarkan kepada responden. Melalui soal selidik ini dapat diketahui sejauh mana pendapat dan pengetahuan mereka mengenai adat perkawinan. Seterusnya, melakukan kajian melalui perbualan dengan rakyat setempat. Sesi temu bual dengan masyarakat setempat telah dijalankan khususnya mengenai adat perkahwinan kaum Melayu.

4.0 Hasil Kajian

Melalui soal selidik yang telah dijalankan, dalam keseluruhan dua puluh lima responden yang terdiri daripada tujuh orang lelaki dan lapan belas golongan wanita, ramai yang berpendapat bahawa umur yang bersesuai untuk berkahwin adalah dua puluh lima tahun kerana umur tersebut tidaklah terlalu muda atau terlalu tua. Mereka turut mempunyai perspektif bahawa golongan yang berumur dalam linkungan dua puluh lima tahun ialah individu yang berfikiran matang.

Terdapat dua puluh responden yang pilih untuk berkahwin mengikut adat atau tradisi perkahwinan turun-temurun seperti adat merisik, bertunang, meminang, akad nikah, bersanding, makna beradab, malam berinai, tepung-tawar serta mandi bunga. Ada juga responden yang menegaskan bahawa mereka akan berkahwin mengikut adat perkahwinan turun-temurun dengan syarat sesuatu adat tersebut tidak melanggar ajaran atau syariat Islam. Ramai yang memilih untuk berkahwin mengikut adat perkahwinan turun-temurun kerana adat ini merupakan tradisi yang telah lama diamalkan oleh keluarga di samping dapat mengekalkan tradisi turun-temurun ini.

Selain itu, kesemua dua puluh lima responden memilih untuk menjemput kenalan mereka yang berlainan kaum dan bangsa ke majlis perkahwinan mereka. Hal ini adalah sebab tindakan tersebut dapat mengeratkan hubungan silaturahim antara kaum selain memupuk semangat perpaduan. Di samping itu, ada juga responden yang berpendapat bahawa tindakan mempelawa kenalan berlainan kaum ke majlis perkahwinan turut membolehkan seseorang untuk memperkenalkan adat bangsa sendiri kepada bangsa lain.

Ramai responden yang berpendapat bahawa adat perkahwinan turun-temurun mempunyai lebih banyak kebaikan daripada keburukan. Antara kebaikannya adalah dapat mengekalkan tradisi dan keunikan adat perkahwinan yang telah diwarisi sejak turun-temurun ini. Seterusnya, pengekalan dan pengamalan adat perkahwinan ini turut melambangkan identiti sesebuah kaum serta sebagai satu usaha untuk memastikan generasi akan dating dapat mengetahui dan seterusnya mengamalkan adat perkahwinan ini.

Mengikut pandangan sesetengah responden, keburukan berkahwin mengikut adat adalah kos perkahwinan. Contohnya adalah  membebankan pihak lelaki untuk memenuhi permintaan mas kahwin yang terlalu tinggi. Ada juga yang berpendapat bahawa pengamalan adat perkahwinan turun-temurun seolah-olah menyekat kebebasan generasi kini yang mempunyai fikiran dan pandangan sendiri. Akhir sekali, terdapat responden yang menyuarakan pendapat bahawa sesetengah adat perkahwinan ini adalah bertentangan dengan ajaran dan agama Islam.

5.0 Kesimpulan

Perkahwinan merupakan satu titik tolak yang membawa perubahan terbesar dalam kehidupan seseorang individu. Perkahwinan penting untuk mengekalkan institusi sebuah kekeluargaan dan melaluinya keturunan nenek moyang dapat diteruskan daripada satu generasi kepada generasi yang lain. Melalui kajian ini, kita dapat mengenal pasti perbezaan adat resam perkahwinan dalam kaum Melayu. Kadang kala, berlakunya kekeliruan berkenan adat kaum Melayu yang dapat mencetuskan perbalahan antara ahli keluarga yang ingin mengadakan majlis perkahwinan. Seterusnya, dapat mengenal pasti pandangan pelbagai lapisan masyarakat terhadap adat resam perkahwinan dalam kaum Melayu. Selain itu, boleh mengkaji pendapat masyarakat kini mengenai kewajaran mengamalkan adat perkahwinan yang diwarisi secara turun temurun. Kemudian, dapat mengenal pasti kebaikan dan keburukan adat resam perkahwinan terhadap individu dan masyrakat.

Rujukan

Sulaiman Endut. (2009). Perkahwinan. Siri Minda Utusan.

Zulkifly Bin Muda. (2013).  Perkahwinan. Yayasan Islam Terengganu.

Ustazah Maznah Daud. (November 2016). Majalah Anis. Galeri Ilmu Sdn.Bhd.

Shuib Sulaiman. (2012). Indeks Prestasi Keluarga. Selangor: PTS Islamika Sdn Bhd.

http://pengajianmalaysiadls1b.blogspot.my/

http://perkahwinandimalaysia.blogspot.my/2010/10

http://zahirzainudin.blogspot.my/2015/04/perkahwinan-campur-antara-kaum-Melayu.html

Anak-anak dijamin rezeki

Satu kajian baru mencadangkan bahawa dengan memiliki ramai anak boleh meningkatkan risiko penyakit kardiovaskular kepada ibu dan bapa.

Profesor Vera Regitz-Zagrosek, pengerusi European Society of Cardiology “Pengurusan CVD Semasa Mengandung” garis panduan pasukan petugas berkata dua kajian terbaru mengaitkan bilangan anak dengan wanita yang terlibat dengan kardiovaskular.

Kajian awal melihat kepada setengah juta rakyat China, penyelidik mendapati terdapat hubungan signifikan antara bentuk J (bentuk J merujuk kepada gambarajah berbentuk J yang mana pada mulanya menunjukkan lengkung jatuh, namun naik mendadak di atas titik permulaan) dengan bilangan anak dan risiko penyakit jantung koronari serta angin ahmar. Risikonya berkurangan dengan satu anak tetapi meningkat dengan dua atau lebih anak.

Dalam satu lagi pandangan, beliau menerangkan penyelidik percaya faktor sosioekonomi berperanan penting.

Memiliki satu anak adalah sebagai pelindung ketika usia tua. Namun bilangan anak yang ramai menyebabkan sokongan berkenaan berkurangan kerana peningkatan tekanan ekonomi dan sosial ibu bapa.

Beliau juga menjelaskan terdapat bukti yang menunjukkan kehamilan menjurus kepada penyesuaian perubahan reaksi tubuh kepada tekanan tambahan terhadap jantung.

Bagaimanapun mencadangkan kajian lanjut perlu untuk mengetahui pengaruh biologi dan sosioekonomi terhadap bilangan anak dalam keluarga.

Penentuan bilangan anak dalam keluarga hanya boleh dirancang tetapi tidak dapat ditentukan. Hari ini kita hidup dalam masyarakat yang menjadikan anak ramai sebagai beban, bukannya harta yang sangat bernilai. Bilangan satu, dua atau tiga bukanlah penentu kepada bebas daripada penyakit jantung. Caranya ialah bagaimana keluarga anak ramai menguruskan perbelanjaan seharian, mingguan dan bulanan.

Pro dan kontra mempunyai bilangan anak akhirnya kembali kepada individu. Kajian hanya memberi satu pandangan dari perspektif kecil namun mampu mempengaruhi orang ramai untuk membuat keputusan.

Dalam buku The Islamic Threat: Myth or Reality? oleh John L. Esposeto menceritakan bagaimana Barat begitu takut dengan kehadiran ramai umat Islam di benua itu. Orang Islam juga paling cepat berkembang kerana “di Barat, umat Islam yang baik melahirkan anak manakala dalam masyarakat sekular kita (Barat), falsafah merancang keluarga dipegang dan kondom menjadi raja”.

Ketakutan memiliki ramai anak boleh dikaitkan dengan apa sahaja khususnya kesihatan dan keadaan ekonomi sesebuah keluarga. Setiap anak yang lahir dalam keluarga mempunyai rezekinya sendiri. Rezeki ibu bapa mungkin banyak terhalang kerana banyak maksiat dan dosa tetapi talian rezeki anak-anak sangat terang kerana mereka masih suci murni. Ramai orang yang berkeluarga besar menerima rezeki daripada sumber yang tidak disangka kerana Allah berfirman,

وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ مِنْ إِمْلَاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَإِيَّاهُمْ

Dan janganlah kamu membunuh anak-anak kamu kerana takut kemiskinan, Kami akan memberi rezeki kepadamu dan kepada mereka. (Al An’am: 151) 

Strategi kejiranan berbilang kaum

Zainudin M.Z, Nor Muhammad Firdaus Shamsuddin, Amir Rasyid Rahimi Abd Rashid, Muhammad Hafiz Mohd Johan, Mohd Dannial Mohd Fadly, Mohd Haziq Ashraf Abd Rashid

1.0 Pendahuluan

Dalam sesebuah kejiranan boleh terdiri daripada pelbagai jenis kaum dan etnik berbeza. Kehidupan bermasyarakat tidak terlepas daripada amalan hidup secara berjiran. Lazimnya Jiran ialah orang yang tinggal di sekeliling rumah kita, iaitu di sebelah, di hadapan, dan juga di belakang rumah kita. Jika kita tinggal di dalam satu taman atau di sebuah kampung yang sama, mereka akan dikenali sebagai jiran tetangga kita. Jiran sangat penting kerana merekalah yang akan menjadi sahabat kita dan orang yang akan membantu kita apabila kita menghadapi kesusahan nanti. Dalam masyarakat majmuk seperti Malaysia, tradisi hidup berjiran sudah sinonim sejak sekian lama. Perbezaan bangsa, agama, adat dan budaya tidak seharusnya dijadikan sempadan untik memisahkan atau membina benteng daripada amalanhidup sesama jiran tetangga.

Kawasan kejiranan di Taman Tasik Utama, Ayer Keroh, Melaka dipilih sebagai kawasan kajian ini. Kejiranan ini terdiri daripada pelbagai jenis masyarakat berbilang kaum seperti bangsa Melayu, India dan Cina. Taman Tasik Utama didiami oleh lebih kurang 200 orang penduduk. Penduduk yang terdiri daripada pelbagai bangsa saling menyambut satu sama lain. Contoh yang baik bagi mencontohi masyarakat yang bersatu padu kendatipun masing-masing merupakan masyarakat yang berbeza kaum. Sekitar kawasan kejiranan didiami oleh majoriti masyarakat Melayu. Jiran bersebelahan merupakan bangsa India atau Cina. Namun begitu, mereka berkomunikasi dengan sangat ramah dan saling menghormati satu sama lain.

1.1 Objektif  Kajian

     1. Mengkaji tahap keserasian penduduk di sesebuah kawasan kejiranan yang berbilang kaum.

     2. Menambahkan pengetahuan tentang konsep sebenar keharmonian kejiranan.

     3. Mengkaji kekerapan interaksi merentas kaum di dalam sesebuah kawasan kejiranan.

     4. Mengkaji kesepaduan masyarakat yang berbilang kaum di sesebuah  kawasan kejiranan.

2.0 Sorotan Literatur

Berdasarkan kajian Latiffah Pawanteh (1989) iaitu Program Kegiatan Semagat Kejiranan merupakan satu strategi komunikasi antara budaya bagi mewujudkan pentas interaksi di peringkat mikro iaitu di dalam komuniti pelbagai etnik. Program tersebut berpotensi untuk menggalakkan interaksi di peringkat antara peribadi secara bersemuka tentang pelbagai perkara termasuk perkara-perkara yang dihadapi setiap hari, ciri-ciri perayaan budaya tempatan dan lain-lain.

Program Kegiatan Semangat Kejiranan ini adalah untuk memupuk nilai kejiranan dan menekan ciri persamaan yang wujud dalam kalangan etnik yang boleh dijadikan sebagai ramuan penting dalam komunikasi antarabudaya. Pengetahuan umum seumpama itu apabila ditokok tambah dengan pengetahuan khusus tentang sesuatu budaya boleh menjadikan seseorang itu celik budaya. Sifat itu memudahkannya untuk bergaul dengan individu daripada mana sekalipun.

Program tersebut berpotensi untuk menggalakkan interaksi di peringkat antara peribadi secara bersemuka tentang pelbagai perkara termasuk perkara-perkara yang dihadapi setiap hari, ciri-ciri perayaan budaya tempatan,hal kesihatan, khidmat kebajikan masyarakat dan sebagainya. Ia juga merupakan penghubung antara komuniti-komuniti berhampiran.

Sememangnya wujud masalah buruk sangka etnik yang telah menjejas komunikasi antara kumpulan tertentu. Apabila gejala tersebut wujud, tidak ada kepakaran budaya yang mampu menjadikan komunikasi sebagai suatu proses yang positif.

Oleh itu, Program Kegiatan Semangat Kejiranan yang berhasrat untuk memupuk nilai kejiranan perlu mengenal pasti dan menekankan ciri persamaan yang wujud dalam kalangan etnik yang boleh dijadikan sebagai ramuan penting dalam komunikasi antarabudaya.Pengetahuan serta pengawalan keatas ciri-ciri persamaan ini bukanlah satu isu falsafah tetapi perkara amali. Pengetahuan umum seumpama itu apabila ditokok tambah dengan pengetahuan khusus tentang sesuatu budaya boleh menjadikan seseorang itu celik budaya. Sifat itu memudahkannya untuk bergaul dengan individu daripada mana budaya sekalipun.

Hubungan kejiranan mampu mewujudkan perpaduan dalam kalangan masyarakat. Ia juga boleh membentuk satu jaringan komuniti yang paling sempurna. Hubungan kejiranan ini juga turut mewujudkan interaksi sosial yang sempurna dan mampu menggalakkan perpaduan dalam kalangan penduduk setempat.

Jika disebut perkataan jiran sudah pastilah, makna mudahnya iaitu orang yang tinggal berhampiran dengan rumah kita, iaitu di sebelah, di hadapan dan juga di belakang rumah kita. Jika kita tinggal di dalam sebuah kampung yang sama, mereka akan dikenali sebagai jiran tetangga. Hubungan kejiranan ini penting kerana ia melibatkan kerjasama dalam segala aspek khususnya aspek keselamatan setempat.

Kajian yang dilakukan oleh Sheau (dalam Mohd Yusof Hussain, 2011) mendapati komuniti yang menyerlah dan bersatu-padu sentiasa dikaitkan dengan norma saling mempercayai dan bantu membantu antara jiran. Bagi penduduk “urban village” hubungan kejiranan ini dilihat sebagai penentu kepada kesejahteraan penduduk di kawasan tempat tinggal mereka. Hubungan kejiranan yang mesra memghasilkan tahap kepercayaan sesama mereka yang lebih tinggi daripada kejiranan yang kurang mesra. Ini jelas menunjukkan hubungan kejiranan adalah penting dalam membentuk perpaduan. Hubungan kejiranan yang baik ini boleh dizahirkan menerusi sumbangan penduduk melalui aktiviti yang dijalankan secara bersama seperti gotong-royong dan sebagainya.

Selain itu, menurut Nur Jasmine (2008), interaksi di antara komuniti dan persekitarannya adalah kompleks dan boleh diteliti melalui konsep kebolehdiaman. Oleh itu, hubungan kejiranan yang baik dan berkualiti adalah amat mustahak bagi membolehkan penghuninya menjalankan kehidupan yang baik dan sempurna. Hasil kajian yang dilakukan oleh beliau ini jelas menunjukan interaksi sesama penduduk adalah penting dalam menjamin kesejahteraan penduduk. Penduduk yang berinteraksi dengan jirannya boleh membentuk sebuah masyarakat sempurna dan berkualiti, maksudnya di sini mereka mampu untuk duduk bersama dan berbincang. Ini secara tidak langsung telah dapat membentuk modal sosial yang berkualiti (Sheau, 2006).

Kajian Salmi (2006) pula menunjukkan bahawa hubungan kejiranan yang baik ini mampu untuk meningkatkan kestabilan dalam politik, mengurangkan kadar jenayah, menjana pembangunan ekonomi serta dapat menjaga kebajikan sosial masyarakat. Beliau menegaskan bahawa hubungan kejiranan ini mampu untuk meningkatkan kesejahteraan hidup penduduk.

Sekaitan dengan hal tersebut Forrest (2001) berpendapat, hubungan kejiranan boleh membina kepercayaan dan meningkatkan pemahaman khususnya kepada golongan muda tentang perasaan hormat-menghormati sesama sendiri. Memenangi hati golongan muda adalah penting kepada usaha meningkatkan semangat kejiranan. Di sini mereka boleh belajar cara bertoleransi dan bekerjasama dalam kalangan masyarakat setempat.

Semangat kejiranan yang tinggi boleh dikaitkan dengan jaminan keselamatan. Hasil kajian yang dilakukan oleh Sheau (2006) telah menunjukkan bahawa mereka yang sering berasa tempat tinggal mereka selamat akan mempunyai tahap kepercayaan yang tinggi terhadap jiranjirannya. Di sini, jelaslah bahawa peranan jiran amat penting dalam menjamin keselamatan penduduk di sesuatu kawasan. Beliau juga turut mencadangkan bahawa mewujudkan suasana jiran yang bersatu-padu mampu mengurangkan indeks jenayah di samping dapat menghasilkan lebih banyak modal sosial di kawasan kejiranan. Tambahan pula modal sosial ini sebenarnya terbentuk melalui interaksi sosial dalam sesuatu komoniti. Beliau turut melihat bahawa jaringan sosial ini dapat membantu masyarakat setempat untuk berurusan dengan organisasi tempatan yang diwujudkan, membina masyarakat yang rela memberi sumbangan, boleh bersosial secara tak formal serta boleh mewujudkan kesejahteraan sosial. Semua ini adalah penting dalam memberi jaminan keharmonian kepada semua penduduk “urban village”.

3.0 Metodologi

Setiap ahli kumpulan telah diberikan sekurang-kurangnya empat helai borang kaji selidik bagi diedarkan kepada setiap responden. Ahli kumpulan terdiri daripada lima orang. Setiap ahli perlu berinteraksi dengan sekurang-kurangnya empat orang responden bagi mendapat 20 orang responden berbeza dari lima kawasan kecil berbeza dalam kawasan kejiranan tersebut.

Sesi temu bual dijalankan oleh setiap ahli kumpulan terhadap beberapa orang penduduk terpilih di kawasan kejiranan yang dikaji. Sesi ini dijalankan dalam jangka masa lima minit. Soalan yang diajukan kepada responden adalah berkenaan dengan pergaulan mereka dengan jiran yang berbeza kaum dan agama.

Borang soal selidik sebanyak 20 helai diedarkan kepada 20 orang responden berbeza yang terdiri daripada pelbagai kaum dan etnik. Borang diisi sendiri oleh responden mengikut kepada pandangan jujur dalam diri masing-masing. Respons berdasarkan empat orang direkodkan bagi mengumpulkan bukti kajian.

Lawatan selama dua hari diadakan yang disertai oleh setiap ahli kumpulan kekawasan kejiranan kajian bagi melaksanakan kaji selidik. Setiap ahli kumpulan telah dipecahkan kepada beberapa kawasan merangkumi seluruh kawasan kejiranan bagi melaksanakan kaji selidik ke atas beberapa orang penduduk.

4.0 Hasil Kajian

             

Hasil kajian ini menunjukkan tahap keserasian yang tinggi bagi setiap penduduk di kawasan kejiranan Taman Tasik Utama yang terdiri daripada masyarakat berbilang kaum. Mereka saling menghormati dan saling bantu-membantu antara satu sama lain. Masyarakat ini juga sanggup memberikan kerjasama yang padu dalam membantu kami mendapatkan hasil kajian yang tepat dan berguna.

             

Penduduk Taman Tasik Utama juga saling berinteraksi antara satu sama lain tanpa mengira perbezaan kaum dan agama masing-masing. Beberapa orang penduduk akan melawati kawasan taman permainan berhampiran dan boleh dilihat ramai kanak-kanak daripada kaum berbeza bermain bersama-sama tanpa diskriminasi terhadap rupa, agama dan kaum. Ibu bapa juga saling berborak dan bergelak ketawa sesama sendiri sambil melihat kerenah anak-anak mereka.

             

Selain itu, penduduk Taman Tasik Utama sangat aktif melibatkan diri dalam aktiviti sosial seperti persatuan atau pertubuhan.Sebagai contoh, Rukun Tetangga Taman telah ditubuhkan di kawasan kejiranan Taman Tasik Utama bagi membentuk satu sistem organisasi yang teratur. Persatuan atau pertubuhan ini boleh dikatakan telah berjaya melibatkan semua penduduk sebagai ahli.  Justeru melalui Pertubuhan Rukun Tetangga Taman, masyarakat setempat akan lebih berasa bertanggungjawab dalam melindungi dan mengawasi keselamatan taman untuk mengelakkan kejadian-kejadian yang tidak diingini berlaku. Hal ini dapat melahirkan individu yang mementingkan semangat sandar-menyandar atau saling membantu dalam kehidupan.

           

Oleh itu, masyarakat di seluruh Malaysia haruslah mengambil contoh dan iktibar daripada masyarakat penduduk di Taman Tasik Utama bagi membina sebuah negara yang lebih harmoni dan sejahtera.

5.0 Rumusan

Keharmonian bukan sahaja membawa maksud sejahtera tetapi dalam konteks ini, memberi kepada maksud kesepaduan dalam sesuatu masyarakat di Malaysia. Penduduk Taman Tasik Utama merupakan antara contoh terbaik dalam mencontohi masyarakat berbilang bangsa yang saling menghormati dan saling menghulukan tangan pada yang memerlukan.

Kawasan perumahan di Taman Tasik Utama, Ayer Keroh, Melaka didiami oleh pelbagai lapisan masyarakat. Walaupun terdiri daripada masyarakat berbeza kaum dan berbilang bangsa, mereka hidup dalam masyarakat yang sangat harmoni dan saling menghormati. Sikap bertolak-ansur, hormat-menghormati antara jiran tetangga harus sentiasa berada di dalam jiwa nyawa setiap masyarakat demi memupuk semangat kejiranan yang kukuh. Setiap bangsa menghormati bangsa lain terutamanya pada hari perayaan. Mereka kekadangnya berkongsi makanan tradisional masing-masing, kanak-kanak mereka sentiasa saling bermain sesama lain.

Cadangan untuk meningkatkan semangat kejiranan adalah mengadakan pelbagai majlis yang bercorak setempat, lebih kerap dalam mengadakan pelbagai majlis keraian seperti majlis perkahwinan, rumah terbuka dan hari keluarga. Semua jiran akan beramah mesra dan mengenali satu sama lain melalui majlis seperti ini.

Dalam masa yang sama sikap dan persepsi Penduduk di kawasan Taman Tasik Utama perlu berubah. Mereka hendaklah memandang semangat kejiranan ini sebagai satu perkara penting dalam kehidupan bermasyarakat. Semangat ini perlulah diutamakan dalam sebarang tindakan yang ingin dilaksanakan oleh mereka demi memastikan semangat kejiranan akan terus mekar dalam diri setiap penduduk.

Rujukan

wikipedia.com.

Forrest R, Kearns A. (2001). Social cohesion, social capital and the neighbourhood. Urban Studies 38(12), pp. 2125–2143.

Latiffah Pawanteh. (1989). Program kegiatan semangat kejiranan: satu strategi komunikasi antara budaya ke arah perpaduan masyarakat. Jurnal Komunikasi; Malaysian Journal of Communication, 5, pp. 15-22.

Mohd Yusof Hussain, Mohamad Shaharudin Samsurijan, Suraiya Ishak, Abd. Hair Awang. (2011). Hubungan kejiranan dalam membentuk kesejahteraan hidup masyarakat ‘kampung bandar’: Kes Kampung Berjaya dan Kampung Mempelam, Alor Setar, Malaysia. Malaysian Journal of Society and Space 7, 3. pp 36 - 44.

Nur Jasmine Lau Leby. (2008). Residents’ perception of liveable neighbourhood environment in Subang Jaya, Selangor, Malaysia. (Master sains thesis). Universiti Putra Malaysia.

Salmi V. (2006). The association between social capital and juvenile crime: The role of individual and structural factors. European Journal of Criminology 3(2), pp. 123–148.

Sheau Tsuey Chong. (2006). It takes a village to raise a child: Building social capital in safe and cohesive neighbourhood. Fakulti Sains Sosial dan Kemasyarakatan, Universiti Kebangsaan Malaysia.