1.0 Pengenalan
Masyarakat Malaysia yang berbilang kaum
melahirkan pelbagai budaya dan juga agama yang menjadi
pegangan hidup rakyatnya. Orang Melayu yang semestinya beragama Islam, Cina
beragama Buddha, Konfusian serta masyarakat India beragama Hindu. Ketiga-tiga
kaum utama inilah yang mendominasi perubahan nilai dalam kalangan
masyarakat Malaysia. Dalam tajuk “Peranan agama Islam dalam masyarakat plural
di Malaysia”, kita membincangkan aspek berikut: bagaimana cara-cara hidup
orang-orang muslim boleh membawa keharmonian dalam masyarakat yang pelbagai di
Malaysia.
2.0 Kajian
Literatur
Agama ialah ajaran yang dianuti atau dipercayai oleh
seseorang. Agama merupakan sesuatu yang dipegang dan menjadi ikutan. Agama
merupakan salah satu fenomena sosial yang mana penganutnya mengikut sesuatu
ajaran. Di Malaysia, terdapat agama Islam, Hindu, Buddha dan Kristian. Plural
bemaksud jamak atau banyak. Dalam konteks kajian ini, plural merujuk kepada
masyarakat majmuk di Malaysia. Masyarakat majmuk terdiri daripada Melayu, India
dan Cina.
Penghayatan nilai-nilai baik dari setiap agama dapat
membantu menjadikan Malaysia terus aman dan makmur. Hubungan yang harmonis
antara kaum di Malaysia mestilah terus dipupuk dan ditanam dengan nilai-nilai
baik yang disarankan oleh setiap agama yang dianuti oleh rakyat
Malaysia. Rasa hormat-menghormati kepercayaan dan agama kaum lain perlu disemai
dalam kalangan generasi kepada generasi agar diteruskan
bagi mengekalkan keunikan negara kita ini. Masyarakat Malaysia
yang terdiri dari pelbagai budaya dan agama sememangnya mempunyai nilai-nilai
murni yang tinggi. Sekiranya nilai-nilai ini dihayati maka masyarakat akan
hidup aman dan tenteram. Penghayatan nilai-nilai murni dalam agama dan
budaya akan mewujudkan kehidupan yang bertamadun dan dapat bertindak sebagai
pemangkin kepada keutuhan nilai murni dalam masyarakat.
Malaysia yang terdiri daripada negeri-negeri dalam
Persekutuan Tanah Melayu (Semenanjung), Sabah serta Sarawak ditubuhkan pada 16
September 1963. Penduduk Malaysia boleh dikategorikan kepada dua kumpulan utama
iaitu penduduk pribumi dan bukan pribumi. Penduduk peribumi sebahagian besarnya
terdiri daripada orang Melayu. Selain orang Melayu, terdapat juga pelbagai
kumpulan etnik pribumi lain seperti Orang Asli di Semenanjung dan pelbagai
etnik pribumi di Sabah dan Sarawak. Penduduk bukan pribumi terdiri daripada
orang Cina dan India serta sebilangan kecil etnik-etnik lain.
3.0 Metodologi
Kajian ini telah dijalankan menggunakan cara literal dan
kualitatif. Buku-buku dan internet merupakan sumber utama untuk mendapatkan
maklumat mengenai kajian ini. Selain itu, pengkaji turut menemu bual tiga orang
responden yang berlainan kaum seperti Melayu, India dan Cina bagi mendapatkan
pandangan mereka mengenai kajian ini.
4.0 Hasil Kajian
Soalan 1:
Bagaimanakah peranan agama Islam dapat menyatupadukan masyarakat pelbagai
etnik?
Menurut responden Melayu, salah satu peranan yang dapat
dijalankan oleh umat Islam untuk menyatupadukan masyarakat pelbagai etnik ini
adalah ketika orang-orang muslim menyambut Hari Raya Aidilfitri. Mereka boleh
mengadakan rumah terbuka atau mengadakan jamuan kecil-kecilan yang sekali gus
mereka dapat menjemput sanak-saudara dan jiran tetangga.
Seterusnya, responden kedua dan ketiga iaitu Cina dan India
mempunyai idea yang sama. Mereka bersetuju bahawa agama Islam adalah agama yang
membawa kedamaian dan ketenangan yang sentiasa mensejahterakan
penduduk-penduduk di muka bumi ini.
Soalan 2:
Apakah faktor-faktor yang menyumbangkan kepada peranan agama Islam dalam masyarakat
plural di Malaysia?
Menurut responden Melayu, beliau menyatakan bahawa faktor
yang dapat menyumbangkan kepada peranan agama Islam dalam masyarakat plural di
Malaysia adalah dengan mengeratkan hubungan silaturrahim antara masyarakat. Contohnya
ketika musim perayaan Hari Raya Aidilfitri. Ketika inilah mereka dapat berjumpa
beramai-ramai dan berkongsi cerita dan gelak tawa justeru hubungan mereka akan
menjadi semakin akrab.
Seterusnya bagi responden India, beliau mengatakan Islam
banyak mengajar nilai-nilai murni kepada penganutnya yang sekali gus memberi
impak positif kepada orang-orang di sekelilingnya. Sebagai contoh salah satu
yang diamalkan dan disanjung tinggi oleh masyarakat Islam adalah menjaga
hubungan silaturrahim. Selepas itu responden yang seterusnya dari responden Cina.
Beliau juga memikirkan hal yang sama seperti responden India.
Soalan 3:
Sejauh manakah nilai dalam agama Islam dapat diterapkan dalam masyarakat plural
di Malaysia?
Respons yang diberikan oleh ketiga-tiga responden ialah mereka
memberikan contoh nilai bertolak ansur. Mereka mengaitkan hal ini dengan
perayaan kaum. Responden India menyatakan bahawa setiap kaum bertolak ansur
dengan perayaan kaum masing-masing walaupun sedikit bunyi bising yang dilakukan
semasa menyambut perayaan manakala repondan Melayu dan Cina berpendapat bahawa
kerajaan bertolak ansur semasa perayaan disambut dengan memberi cuti kepada
semua kaum agar dapat menyambut perayaan tersebut bersama-sama. Nilai kebebasan
beragama sangat penting dalam mewujudan keamanan dah keharmonian sesebuah
negara. Bagi kebanyakan rakyat Malaysia, kebebasan beragama sedia terjamin
dalam perlembagaan negara. Kebebasan ini mewujudkan keharmonian dalam
masyarakat Malaysia sejak kita memperoleh kemerdekaan. Kesefahaman kepada
pengaruh dan peranan nilai agama itu mewujudkan masyarakat yang mampu
bekerjasama dan berinteraksi. Dalam erti kata lain, masyarakat harmoni dalam
menangani masalah yang dihadapi.
Soalan 4:
Adakah agensi kerajaan seperti Jakim dapat menyumbang kepada peranan agama Islam
dalam masyarakat plural?
Jawapan yang diberikan oleh ketiga-tiga responden ialah Jakim
memainkan peranan yang besar seperti menyumbang dana bagi membina masjid
ataupun menghasilkan infrastruktur yang dapat menyumbang ilmu agama seperti
sekolah-sekolah agama. Hal ini sekali gus memberikan kesan yang cukup mendalam
dari sudut sumbangan yang dilakukan oleh pihak Jakim. Selain itu, ia juga dapat
menangkis salah faham dan tuduhan-tuduhan terhadap Islam. Sekiranya pihak Jakim
aktif dalam dialog antara agama, ia akan dapat menyelesaikan banyak salah faham
mngenai Islam serta menyangkal tuduhan-tuduhan mansyarakat bukan Islam. Seterusnya,
sumbangan Jakim adalah dapat membina hubungan baik dan menunjukkan sifat
keterbukaan antara penganut pelbagai agama.
Soalan 5:
Bagaimanakah kaedah yang sesuai untuk berdakwah kepada orang bukan Islam?
Tiga responden telah ditemu bual yang berlainan bangsa iaitu
Melayu, Cina dan India. Melalui temu bual yang dijalankan, responden Melayu
menyatakan kaedah yang sesuai adalah melalui ceramah agama manakala, responden India
dan Cina berpendapat bahawa media massa adalah cara terbaik. Penyebaran
maklumat merupakan peranan utama dalam media massa, oleh itu penyebaran dakwah
amat sesuai melalui media massa seperti facebook
dan seumpamanya kerana laman sosial seperti itu menjadi tumpuan utama masyarakat
pada hari ini. Contohnya mereka boleh berkongsi ilmu-ilmu agama di timeline mereka. Ini dapat memudahkan
bagi orang yang beragama lain untuk membaca secara terbuka.
Soalan 6: Berikan
pandangan tentang penyebaran agama Islam dalam
masyarakat Islam?
Melalui temu bual yang telah dijalankan responden Melayu
berpendapat bahawa ianya berkesan kerana ramai bangsa lain yang beralih agama
kepada agama Islam manakala responden Cina dan India mengatakan ianya tidak
berkesan atas sebab yang berlainan. Bersandarkan pendapat responden Melayu, kita
dapat melihat bilangan umat Islam semakin bertambah setiap tahun. Di sini kita
dapat melihat bahawa penyebaran agama Islam yang berkesan berjaya menambah
jumlah umat Islam di muka bumi. Dakwah ini boleh ini boleh dilakukan dengan
pelbagai cara. Di era permodenan ini, teknik berdakwah ini berlaku dengan lebih
luas dan lebih efektif malah lebih mudah.
Responden India mengatakan ianya tidak berkesan disebabkan
banyaknya berlaku kes murtad (keluar agama) dalam masyarakat Islam sendiri. Responden
Cina pula menyatakan ramainya masyarakat Islam sendiri tidak mempraktikkan
perkara yang diperintahkan agama mereka.
Soalan 7: Siapakah memainkan peranan dalam penyebaran agama Islam?
Mengikut responden India, ulamalah yang memainkan peranan
dalam penyebaran agama Islam. Responden Cina juga mempunyai pandangan yang sama
dengan responden India iaitu ulama berperanan sebagai penyebar agama Islam.
Mengikut jawapan daripada responden Melayu, peranan penyebaran agama Islam
patut diberikan kepada Jakim, Maim dan Jais serta jabatan-jabatan agama yang
lain. Dengan wujudnya jabatan agama, kita tidak boleh menyangkal bahawa agama Islam
lebih tersebar dan terjaga kesuciannya. Berdasarkan jawapan yang diberikan oleh
semua responden iaitu ulama dan jabatan agama. Adalah penting untuk kita
mengetahui siapa sebenarnya yang layak memainkan peranan penyebaran Islam ini.
Ini supaya kita boleh membantu mereka yang perlukan rujukan penyelesai masalah
atau pembimbing, tidak kira yang Islam atau bukan Islam.
Soalan 8:
Adakah sambutan dalam agama Islam seperti hari raya korban dapat memberi impak
kepada masyarakat plural di Malaysia ?
Mengupas jawapan responden Melayu, responden menyatakan ada
impak ke atas masyarakat plural melalui sambutan hari raya korban tersebut.
Hari raya korban tidak hanya mempunyai aktiviti penyembelihan tetapi aktiviti
gotong-royong juga ada dijalankan. Jadi, pada masa inilah aktiviti-aktiviti ini
dijalankan dengan penyertaan daripada kaum-kaum lain. Mengikut responden India
pula, dengan penyertaan masyarakat plural lain dalam aktiviti hari raya korban,
kita dapat meningkatkan nilai tolong-menolong. Responden Cina pula menyatakan bahawa
impak yang diberikan sangat besar. Beliau berpendapat apabila mereka yang
berlainan kaum tolong-menolong antara satu sama lain, mereka akan secara automatik
akan lebih rapat atau erat. Respons yang diberikan menunjukkan bahawa
mengeratkan hubungan adalah sangat penting untuk menyampaikan dakwah yang
berkesan pada masa akan datang. Justeru menunjukkan masyarakat plural di
Malaysia bersifat terbuka untuk menerima Islam.
Soalan 9:
Di manakah masyarakat plural di Malaysia dapat mempelajari tentang ilmu agama Islam?
Responden India menyatakan bahawa terdapat dua tempat di
Malaysia untuk mempelajari ilmu agama Islam iaitu masjid dan sekolah. Hal ini
jelas membuktikan bahawa kaum lain juga didedahkan tentang agama Islam sejak di
sekolah lagi melalui subjek-subjek wajib atau am di sekolah. Responden Melayu
pula berkata tempat untuk masyarakat plural di Malaysia dapat mempelajari
tentang agama Islam adalah di masjid, madrasah dan sekolah. Responden Cina yang
turut menyatakan bahawa tempat untuk belajar agama Islam ialah di masjid dan
institut pengajian tinggi. Hal ini kerana tempat belajar seperti sekolah dan
tempat pengajian tinggi amat sinonim dengan ilmu. Ilmu dalam konteks ini ialah
ilmu sains dan agama. Di sekolah juga, kaum bukan Islam juga dapat mempelajari
tentang agama mereka dan pada masa yang sama dapat mempelajari ilmu agama Islam
memandangkan sekolah dan institut pengajian tinggi mempunyai surau atau masjid
mereka sendiri.
Soalan 10:
Sejauh manakah keberkesanan media massa dalam mengembangkan dakwah kepada orang
bukan Islam?
Responden India menyatakan media massa amat berkesan dalam
mengembangkan dakwah kepada orang bukan Islam. Media massa menerusi iklan-iklan
agama Islam di televisyen dan filem yang bertemakan agama Islam. Responden Melayu
menyatakan bahawa media massa berkesan melalui iklan dan facebook. Facebook dalam
konteks media massa ialah media sosial. Responden Cina juga bersetuju dengan
keberkesanan media massa dan menyatakan pengaruh televisyen dan akhbar
memainkan peranan yang penting. Hal ini jelas menyatakan bahawa televisyen
berjaya menyebarkan agama Islam kepada orang bukan Islam dengan iklan atau
ceramah. Mustahil untuk sesebuah rumah tidak mempunyai televisyen. Jadi, medium
yang paling dekat dengan orang ialah televisyen. Pihak penyiaran hendaklah
memainkan peranan yang penting dalam menyebarkan agama Islam kepada etnik bukan
Islam.
5.0 Kesimpulan
Agama Islam hendaklah diangkat sebagai agama yang harmoni
oleh masyarakat plural di Malaysia. Umat Islam hendaklah bijak dalam
mempertahankan agama mereka di samping bertolak ansur sesama penganut agama Islam
demi menjamin keberkesanan dakwah kepada orang bukan Islam.
Rujukan
Temu bual
bersama Cik Varneshwaran a/l Seathuraman pada 10 November 2015.
Temu bual
bersama Cik Mohamad Bukhairihar Alzhumar bin Osman pada 11 November 2015.
Temu bual
bersama Cik Hoh Chee Seng pada 29 Oktober 2015.
Sora.
(2014). Pengertian Media Massa dan Menurut Para Ahli, diambil 16 November 2015,
dari
http://www.pengertianku.net/2014/07/pengertian-media-massa-dan-menurut-para.html.
Romel.
(2014). Media Sosial: Pengertian, Karakteristik dan Jenis, diambil 17 Novemebr
2015, dari
http://www.romelteamedia.com/2014/04/media-sosial-pengertian-karakteristik.html.
MZ Zainudin, Mohammad Ridwan Rosli, Ahmad Wahi Ab.Rahman, Ahmad Hidzir Shamsudin,
Wan Muhammad Faruqi Wan Abdillah, Muhammad Zakwan Mohd Zin
No comments:
Post a Comment