Kerajaan dan rakyat: cabaran kesihatan dan pembangunan di Indonesia

 

Indonesia merupakan negara keempat palingramai penduduk di dunia di mana terdapat 300 kumpulan etnik yang bertutur menggunakan 350 jenis bahasa tersebar ke seluruh 6,000 pulau yang berpenghuni.

Sejak tahun 1967, Indonesia telah menunjukkan kemajuan yang luar biasa. Tempoh pertumbuhan ekonomi telah meningkatkan pendapatan per kapita penduduk daripada US$50 pada tahun 1968 kepada US$1,124 pada tahun 1996 meskipun terdapat peningkatan penduduk daripada 147 juta pada tahun 1980 kepada 179 juta pada tahun 1990. Antara 1980-1990, kadar pertumbuhan tahunan penduduk ialah 1.9%, dengan kadar kelahiran kasar sebanyak 22.5 per 1000  dan kadar kematian kasar sebanyak 7.4 per 1000 pada tahun 1998. Piramid penduduk meningkat ke arah penduduk yang lebih tua dengan jangka hayat berada pada umur  64 tahun bagi lelaki dan 67 tahun bagi perempuan (1996). Akibat daripada pembangunan sosioekonomi dan perkhidmatan pencegahan serta rawatan yang lebih baik, kadar kematian bayi telah berkurangan daripada 142 per 1000 pada tahun 1968 kepada 50 per 1000 pada tahun 1998. Peratusan penduduk yang miskin telah menurun daripada 60% pada tahun 1970 kepada 11% -13% pada tahun 1996. Kebanyakan golongan miskin tinggal di kawasan luar bandar, pulau-pulau terpencil atau kawasan tanah tinggi. Menjelang 1997, kadar literasi bagi mereka yang berumur 10 tahun adalah lebih 89%.

Kejayaan ini tidak lama kerana kesan teruk ekonomi global pada pertengahan tahun 1997. Nilai mata wang menjunam, harga barangan dan kadar pengangguran meningkat secara mendadak. Di samping itu, sesetengah bahagian dalam negara mengalami kemarau yang panjang dan kebakaran hutan yang meluas. Krisis ini secara tiba-tiba menyebabkan kemelut politik pada tahun 1998. Ketidakstabilan politik yang berikutnya mempunyai kesan langsung kepada pemulihan ekonomi. Secara tiba-tiba peratusan penduduk yang tinggal dalam kemiskinan meningkat daripada anggaran 11-13% (1996) kepada 24.2% (1998).

Profile kesihatan

Walaupun status kesihatan rakyat Indonesia tidak terjejas secara drastik dalam jangka pendek, krisis ekonomi sememangnya telah memperlahankan perkembangan sistem kesihatan. Kerajaan Indonesia mengambil langkah-langkah khas untuk melindungi kesihatan penduduk melalui pengubahsuaian Rancangan Lima Tahun Ketujuh (Repelita VII), tetapi kadar kemajuan dalam menyelesaikan masalah kesihatan masih perlahan. Status kesihatan masih jauh ketinggalan di belakang negara-negara jiran yang lain. Kematian ibu sangat tinggi iaitu 334 bagi setiap 100,000 kelahiran hidup (1997). Selain daripada itu, jurang perbezaan antara wilayah adalah cukup besar. Sebagai contoh, kadar kematian bayi adalah antara daripada 27 per 1000 kelahiran hidup di Jakarta berbanding 90 di Nusa Tenggara Barat (1998).

Penyakit-penyakit berjangkit

Penyakit berjangkit ialah satu sebab utama kematian di Indonesia. Strategi teknikal untuk kawalan penyakit berjangkit telah diterima dan disesuaikan kepada keperluan-keperluan khusus negara.
Batuk kering menjadi punca kematian kedua tertinggi dan pembunuh utama antara penyakit berjangkit. Dianggarkan 175,000 orang mati setiap tahun akibat batuk kering.

Kusta sedang berada di peringkat akhir untuk dihapuskan yang mana kempen-kempen pencegahan sentiasa dilakukan.

Malaria masih menjadi satu masalah kesihatan awam. Kira-kira 1.5 juta kes dikesan setiap tahun. Dalam 1998, terdapat wabak malaria di tanah tinggi Irian Jaya dan di Jawa Tengah.

Demam denggi / demam denggi berdarah biasanya berlaku dalam kadar besar pada November dan memuncak pada bulan Mei. Dalam 1998, 30,000 kes telah dilaporkan dari bandar-bandar dan juga dari beberapa kawasan luar bandar.

STDs kekal satu masalah yang serius terutama sekali dalam kumpulan-kumpulan yang berisiko tinggi  dan menggalakkan merebaknya HIV / AIDS. Sehingga Januari 1999, jumlah terkumpul kes AIDS dilaporkan ialah 227, di mana 113 pesakit AIDS telah mati. Kadar janjang kelihatan seperti meningkat dengan perlahan, berganda lebih daripada dua tahun.

Cabaran akan datang

Dalam beberapa tahun, Indonesia akan menghadapi satu tempoh peralihan yang penting. Selepas lebih daripada 25 tahun, kini Indonesia menjalani proses pendemokrasian yang pesat  menyebabkan perkembangan politik tidak sama sekali boleh diramalkan. Tambahan pula, trend ke arah demokrasi mungkin menjurus kepada perubahan dalam fungsi kerajaan itu sendiri. Pergerakan-pergerakan politik yang kuat ke arah urus tadbir yang lebih baik akan memberi kesan kepada semua sektor.

Keadaan ekonomi dan politik akan mempunyai pengaruh utama ke atas aspek kesihatan di Indonesia dalam beberapa tahun akan datang. Desentralisasi mempunyai satu impak utama iaitu program yang berjaya seperti imunisasi dan saluran bekalan ubat untuk pusat kesihatan mungkin mengalami halangan di peringkat awal. Program kesihatan sudah tentu tidak menerima perbelanjaan yang mencukupi yang bakal menyebabkan kekurangan dalam sektor tenaga kesihatan.

Penyakit-penyakit  yang melibatkan orang miskin seperti  penyakit berjangkit semakin teruk. Justeru usaha yang lebih besar diperlukan

untuk kesihatan, mencari mekanisme berkesan untuk membiayai rawatan kesihatan, perolehan dan pengagihan barang-barang keperluan yang cekap, penghantaran perkhidmatan asas yang berkesan melalui pelbagai organisasi di sektor awam dan swasta, memastikan akses yang mencukupi untuk penduduk yang jauh pedalaman dan pengawasan rapi yang berterusan oleh kerajaan Indonesia.

(Terjemahan bebas dari http://www.who.or.id/eng/strategy.asp?id=cs2)