Penjawat awam merupakan tulang belakang pengurusan agensi dan jabatan sektor awam negara. Pendapatan yang diperoleh sebagai penjawat awam di Malaysia telah membantu meningkatkan perbelanjaan isi rumah dan menghalang kitaran ganas kemiskinan dalam tempoh satu generasi.
Individu yang bertuah dan menerima jawatan dalam sektor awam di pelbagai gred perjawatan sudah pasti bergembira kerana sektor awam menyediakan lebih banyak pilihan kenaikan pangkat, peluang mengubah hidup di samping pelbagai keistimewaan lain seperti skim pinjaman dan kebajikan persaraan. Ia menjadikan kerjaya mereka lebih menarik dengan pendapatan yang stabil.
Keistimewaan utama ialah jaminan pekerjaan iaitu penjawat awam jarang diberhentikan kerja walaupun keadaan ekonomi yang meleset atau tidak menentu. Justeru ia menawarkan kestabilan kerja dalam jangka panjang, mungkin sehingga bersara. Selain itu, penjawat awam mempunyai peluang yang lebih jelas untuk kenaikan pangkat berdasarkan prestasi kerja dan tempoh perkhidmatan yang mengutamakan kekananan.
Selain itu, mereka layak menerima pendapatan pencen selepas bersara sebagai sokongan kewangan. Dari segi kebajikan, rawatan di hospital kerajaan adalah pada kadar yang rendah, murah atau percuma.
Selain itu, mereka mendapat manfaat daripada pelbagai elaun yang mengurangkan kos hidup mereka seperti sara hidup, perjalanan dan elaun rumah. Contohnya, Imbuhan Tetap Keraian (ITK) dan Imbuhan Tetap Perumahan (ITP) diberikan berdasarkan gred perjawatan. Bantuan Sara Hidup (Cost of living Assistance- COLA) turut diberikan mengikut kadar kos hidup bandar dan luar bandar. Tambahan kepada gaji pokok ini menunjukkan jumlah pendapatan yang lebih besar sektor awam.
Berbanding dengan sektor swasta, penjawat awam mendapat jumlah maksimum cuti bersalin bagi setiap kelahiran adalah selama 90 hari. Di samping itu mereka juga mendapat cuti kecemasan, cuti tahunan dan cuti sakit yang lebih tersusun.
Selain itu, penjawat awam diberi keutamaan dalam beberapa inisiatif kerajaan seperti pinjaman dengan kadar faedah rendah dan peluang perumahan melalui skim Perumahan Penjawat Awam Malaysia (PPAM). Tambahan lagi, sesetengah institusi kewangan menyediakan pinjaman peribadi dengan kadar faedah yang lebih rendah.
Secara keseluruhan, faedah ini menjadikan sektor awam sebagai pilihan kerjaya yang stabil dan memberikan perlindungan sosial yang menyeluruh kepada pekerja dan keluarga mereka.
Di sebalik pelbagai faedah, kemudahan dan tumpuan yang diberikan untuk memperkasa produktiviti kerja dan kesejahteraan hidup, kenapa masih terdapat penjawat awam yang diisytihar muflis?
Laporan akhbar menyatakan terdapat sepuluh hingga 13 peratus penjawat awam di negara ini telah muflis dalam tempoh empat tahun lalu. Seseorang penjawat awam boleh dikenakan perintah muflis melalui tindakan mahkamah apabila mempunyai hutang tertunggak melebihi RM100,000. Ia dinyatakan di bawah Akta Insolvensi 1967 (Pindaan 2023).
Ketua Pengarah Jabatan Insolvensi, Datuk M Bakri Abd Majid berkata, kesan diisytiharkan muflis ialah menjejaskan ekosistem perkhidmatan awam, menerima hukuman tatatertib, menjejaskan peluang kenaikan pangkat, pembayaran bonus, bantuan kewangan dan sebagainya (Tuty Haryanti, 2024).
Penyelidikan menunjukkan beberapa faktor utama yang menyumbang kepada kemuflisan dalam kalangan penjawat awam, khususnya di Malaysia. Antara punca utama ialah pengurusan kewangan yang lemah, pemilikan aset dan sikap terhadap hutang yang meningkatkan risiko muflis.
Kajian oleh Yasotha Nair et al. (2016) menekankan bahawa faktor-faktor ini sangat mempengaruhi kemuflisan dan pendidikan kewangan adalah penting untuk mengurangkan masalah ini. Selain itu, satu lagi kajian menunjukkan bahawa penjawat awam yang gagal memenuhi penanda aras kewangan seperti kecairan dan keberhutangan mempunyai risiko yang lebih tinggi.
Isu yang lebih luas seperti cabaran pekerjaan dalam sektor awam dan tekanan ekonomi turut memburukkan risiko ini. Sebagai contoh, penswastaan perkhidmatan awam telah meningkatkan tekanan fiskal yang menambah kerentanan pekerja awam terhadap kemuflisan (McEntee, 2006). Tambahan pula, kepentingan awam boleh membentuk keputusan undang-undang dalam kes muflis di mana matlamat awam sering mengatasi kepentingan pemiutang (Kantor, 2023). Di sektor khusus seperti kesihatan awam, salah urus oleh syarikat yang menggunakan undang-undang muflis untuk mengelak liabiliti telah memberi kesan besar kepada kesihatan awam (Boden & Pierce, 1990).
Berdasarkan huraian dan sorotan kajian ini, kesimpulan utama yang kita boleh berikan ialah kerjaya di sektor awam memberikan kestabilan pendapatan dan faedah kebajikan yang besar namun menjadi risiko muflis jika gagal menguruskan kadar keberhutangan.
Penjawat awam di Malaysia menikmati kestabilan kerjaya yang tinggi dan pelbagai faedah seperti gaji yang stabil, peluang kenaikan pangkat, jaminan persaraan, kemudahan rawatan kesihatan dan pelbagai elaun yang dapat mengurangkan kos hidup. Namun pada masa yang sama, pengurusan kewangan yang lemah dan sikap terhadap hutang boleh menyebabkan mereka berhadapan dengan masalah kewangan. Justeru ketua jabatan dan agensi kerajaan perlu memantau jumlah hutan kakitangan di bawah seliaan supaya kekal berada di bawah paras kadar hutang yang dibenarkan.
Rujukan
Gerald, W., McEntee. (2006). The New Crisis of Public Service Employment. Public Personnel Management, 35(4), 343-346. doi: 10.1177/009102600603500407
Leslie, I., Boden., Joan, W., Pierce. (1990). Public health bankruptcy. New Solutions: A Journal of Environmental and Occupational Health Policy, 1(1), 51-59. doi: 10.2190/NS1.1.J
Natalia, E., Kantor. (2023). Influence of the Public Element in Bankruptcy Cases on the Development of Judicial Law-Making. Закон, doi: 10.37239/0869-4400-2023-20-12-67-78
Rahma, Widya, Swastiningsih., Endang, Prasetyawati. (2022). Kewenangan menteri.keuangan dalam.mengajukan permohonan pailit bumn. Bureaucracy Journal: Indonesia Journal of Law and Social-Political Governance, 2(1), 641-653. doi: 10.53363/bureau.v2i1.158
Tuty Haryanti Ahmad Rodzi. (2024, 9 September). 10 hingga 13 peratus penjawat awam bankrap sejak 2021 hingga tahun ini. Berita Harian. https://www.bharian.com.my/berita/nasional/2024/09/1295973/10-hingga-13-peratus-penjawat-awam-bankrap-sejak-2021-hingga-tahun
Yasotha, Nair., Laily, Paim., Mohamad, Fazli, Sabri. (2016). Financial ratios and the probabilistic prediction of bankruptcy among Malaysian civil servants. Journal of Emerging Economies and Islamic Research, 4(2), 21-33. doi: 10.24191/JEEIR.V4I2.9084
Kenyataan Ahli Parlimen Seputih, Teresa Kok supaya pelaksanaan pensijilan halal seharusnya bersifat sukarela supaya pengusaha makanan dapat membuat keputusan berdasarkan permintaan pasaran dan bukannya secara paksaan telah mendapat bantahan ramai pihak termasuk pemimpin-pemimpin politik, pertubuhan bukan kerajaan dan dewan perniagaan.
Alasan beliau yang lain ialah proses mendapatkan sijil halal membebankan peniaga kerana menjejaskan operasi perniagaan khususnya kos pentadbiran.
Kenyataan Teresa itu dijelaskan oleh Setiausaha Agung DAP, Anthony Loke Siew Fook sebagai maklum balas daripada pemilik restoran-restoran bukan Islam yang bimbang bahawa perniagaan mereka juga akan diwajibkan mendapatkan pensijilan halal.
Isu ini ada kaitan dengan kenyataan Menteri di Jabatan Perdana Menteri (Hal Ehwal Agama), Mohd Na'im Mokhtar bahawa Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM) sedang mengkaji cadangan untuk mewajibkan restoran dan syarikat makanan memiliki sijil halal.
Sebelum itu tular jawapan balas dari JAKIM berkenaan status halal beberapa syarikat perniagaan makanan popular yang dikunjungi pelanggan-pelanggan Muslim seluruh negara.
Untuk memahami isu halal di Malaysia, kita boleh mendapatkan pencerahan daripada penyelidik tentang kepentingan mendapatkan sijil halal jika mahu berniaga di Malaysia.
Mohd Nor et al (2019) menyatakan industri halal di Malaysia berkembang sangat lantas di peringkat antarabangsa. Ia bukan hanya menyediakan produk dan perkhidmatan halal kepada orang Islam malah ia menjadi perniagaan yang menguntungkan kerana bukan sahaja memenuhi keperluan orang Islam tetapi juga menarik minat pengguna bukan Islam. Antara faktor penerimaan produk dan perkhidmatan halal selain agama ialah globalisasi.
Kesimpulan kajian ini ialah sijil halal telah digunakan sebagai strategi pemasaran oleh pengeluar makanan, menambah nilai dan menjadikan produk lebih laris d negara-negara majoriti musli,. Ia juga seiring dengan trend global dalam kepenggunaan yang beretika dan mampan.
Kajian oleh Ahmad et al (2020) berkaitan peranan sijil halal dalam meningkatkan keyakinan pengguna, keperluannya adalah meningkatkan keyakinan pengguna dan berfungsi sebagai jaminan kualiti dan keselamatan. Ia memberi manfaat kepada syarikat dengan memperluas pasaran mereka dan meningkatkan daya saing, terutamanya dalam pasaran global halal.
Manakala Mohd Amri et al (2021) menyatakan landskap pensijilan halal bukan sahaja didorong oleh permintaan pengguna Muslim, tetapi juga sebagai alat pemasaran yang menguntungkan.
Pensijilan halal Malaysia yang diiktiraf di peringkat global merupakan faktor utama kejayaan dan perkembangan pesat industri halal di negara ini. Nilai import halal Malaysia kini bernilai US$25 bilion (RM104 bilion) dan dijangka meningkat kepada US$80 bilion (RM333 bilion) menjelang 2030. Pensijilan Halal Malaysia, yang diuruskan oleh Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM) dan Jabatan Agama Islam Negeri (JAIN), memainkan peranan penting dalam menggerakkan ekonomi halal dunia.
Lim et al (2022) menyatakan sijil halal dilihat secara positif oleh pengguna bukan Muslim yang mengaitkannya dengan piawaian tinggi, kebersihan, dan amalan etika. Ini meningkatkan permintaan terhadap produk halal di dalam negara dan di peringkat antarabangsa.
Banyak lagi kajian yang telah dijalankan oleh penyelidik-penyelidik dalam negara yang melihat kepentingan pengusaha makanan dan perkhidmatan memperoleh sijil halal. Keperluan mendapat sijil ini tidak dapat disangkal kerana memberi lebih banyak manfaat yang menguntungkan.
Justeru, gesaan Teresa kok supaya pihak JAKIM tidak menekan mana-mana pengusaha mendapatkan perakuan halal tidak dapat diterima kerana menjejaskan amalan beragama, penjagaan syariat dan merugikan peniaga pada masa panjang. isu memalukan negara di peringkat antarabangsa juga tidak ada kerana penarafan halal memberi imej yang lebih baik kepada negara.
Dalam laporan Bank Dunia (2022) mengenai kewangan Islam dan pembangunan ekonomi halal di Malaysia, ekonmi halal negara telah menyumbang sekitar 7.5 peratus kepada Keluaran Dalam Negara Kasar (KDNK) Malaysia. Malaysia kini mendahului Indeks Ekonomi Islam Global (GIEI) khususnya dalam kewangan Islam, makanan halal, pelancongan mesra Muslim serta media dan rekreasi.
Sektor terbesar dalam ekonomi halal Malaysia ialah perkhidmatan makanan dengan pendapatan dianggarkan US$31 bilion (RM128.8 bilion) pada 2021 dan dijangka meningkat kepada US$47.6 bilion (RM201.02 bilion) menjelang 2025. Sektor farmaseutikal halal juga berkembang dengan pendapatan US$4.0 bilion pada 2021 dan dijangka mencapai US$4.8 bilion pada 2025.
Landskap kewangan Islam Malaysia diiktiraf sebagai salah satu pemangkin utama dalam Rancangan Induk Industri Halal Malaysia (HIMP) 2030, namun masih ada ruang untuk meningkatkan sokongan kewangan Islam dalam pelbagai sektor ekonomi halal.
Beberapa cadangan untuk mempercepatkan pembangunan ekonomi halal termasuk memperkukuhkan koordinasi dasar, memperluas penggunaan teknologi kewangan Islam seperti fintech dan meningkatkan kerjasama dengan pembuat dasar antarabangsa.
Melihat kepada keperluan menyediakan makanan dan minuman halal serta perkhidmatan halal, usaha yang menjurus kepada memperkasa perakuan halal harus ditingkatkan malah diberi sokongan dalam bentuk perancangan dasar, pembentukan peraturan, penguatkuasaan undang-undang dan pematuhan pelaksanaan.
Sebarang usaha yang dilihat sengaja meremehkan isu ini harus ditangani segera supaya ekosistem pensijilan halal tidak digugat oleh sentimen atau prasangka yang boleh menjejaskannya.
Rujukan
Islamic Finance and the Development of Malaysia’s Halal Economy, (2022, 5 Oktober).
https://www.worldbank.org/en/country/malaysia/publication/islamic-finance-and-the-development-of-malaysia-s-halal-economy.
Lim, Y.H., Lada, S., Ullah, R. and Abdul Adis, A.-A. (2022). Non-Muslim consumers’ intention to purchase halal food products in Malaysia, Journal of Islamic Marketing, 13(3), 586-607. https://doi.org/10.1108/JIMA-06-2020-0172
Mohd Amri Abdullah, Zalina Zakaria, Ahmad Hidayat Buang & Siti Zubaidah Ismail, Journal of Shariah Law Research, 6(2) 235-272.
Mohd Nor, S., Ali, M. H., Abdul-Rahman, A., & Subakir, N. N. (2019). Exploring CSR in halal Industry: Insights from Malaysia. International Journal of Economics, Management and Accounting, 27(2), 423–443. https://doi.org/10.31436/ijema.v27i2.635
Muhammad Yusri Muzamir. (2024, 8 September). Kontroversi sijil halal: Teresa Kok kena tegur dengan PM. https://www.bharian.com.my/berita/nasional/2024/09/1295600/kontroversi-sijil-halal-teresa-kok-kena-tegur-dengan-pm
Normawati Adnan. ( 2024, 8 September). Pandangan Teresa wakili kebimbangan masyarakat bukan Islam – Anthony. https://www.sinarharian.com.my/article/684540/berita/nasional/pandangan-teresa-wakili-kebimbangan-masyarakat-bukan-islam-anthony
Tuduhan pecah amanah ke atas Profesor Emeritus Datuk Dr. Raduan Che Rose menunjukkan undang-undang tidak memilih pendakwaan sama ada berjawatan atau lanjut usia. Beliau merupakan Presiden Majlis Profesor Negara (MPN) dan Pengerusi Lembaga Pengarah di Universiti Teknologi MARA (UiTM) sedang menghadapi tuduhan pecah amanah jenayah.
Beliau dituduh menyalahgunakan dana sebanyak RM271,000 dalam kapasitinya sebagai Presiden MPN dan sebagai pengarah MPN Global Reach Sdn Bhd. Kes ini sedang berjalan dengan sebutan kes seterusnya dijadualkan pada 23 Oktober 2024.
Kes salah guna kuasa dan kedudukan dalam kalangan sarjana akademik agak jarang berlaku. Namun satu kes yang terkenal sebelum ini melibatkan Profesor Datuk Dr. Zakaria Kasa, bekas Naib Canselor Universiti Pendidikan Sultan Idris di mana beliau dituduh menyalahgunakan kuasa dengan memasukkan nama anak lelakinya dalam senarai calon temu duga di UPSI pada tahun 2014.
Mahkamah Tinggi Ipoh pada Jun 2023 mendapati beliau bersalah dan menjatuhkan hukuman penjara 18 bulan serta denda RM10,000.
Walau bagaimanapun, Mahkamah Rayuan di Putrajaya pada Februari 2024 membebaskan beliau daripada semua tuduhan dengan alasan bukti yang dibawa tidak mencukupi untuk menyokong pertuduhan tersebut. Beberapa hari selepas pembebasan itu, beliau meninggal dunia akibat serangan jantung di Hospital Slim River pada 18 Februari 2024.
Beliau telah berkhidmat di UPSI dari tahun 2007 hingga 2018, meninggalkan seorang isteri dan enam orang anak. Pengebumian beliau dilakukan di kampung halamannya di Kodiang Lama, Kedah.
Sekolah lamanya ialah Sekolah Rendah Tunku Bendahara, Kodiang, Kedah (1964 – 1969), Sekolah Menengah Tunku Bendahara, Kodiang (1970 – 1972) dan Sekolah Menengah Ibrahim, Sungai Petani, (1973 – 1974). Seterusnya melanjutkan pelajaran Diploma Pertanian, Universiti Pertanian Malaysia (1975 – 1978). Mendapat pendidikan sarjana muda, sarjana dan doktor falsafah dari Amerika Syarikat dan bertugas sebagai pensyarah UPM (1982) seterusnya dipinjamkan ke UPSI sebagai Timbalan Naib Canselor (Akademik dan Antarabangsa) UPSI (2007 sehingga 31 Ogos 2011).
Beliau menjalankan lebih daripada 35 projek penyelidikan yang ditaja oleh pelbagai agensi. Terdapat lebih 140 hasil penulisan dan penyelidikan yang beliau terbitkan dalam buku, jurnal, modul serta kertas kerja seminar dan persidangan.
Kepakaran beliau diiktiraf dalam bidang pertanian, agroteknologi, pendidikan teknikal dan vokasional. Di atas kepakaran itu, beliau dilantik menjadi Pengerusi Kluster Pendidikan dan Pembangunan Modal Insan, Majlis Profesor Negara (MPN).
Jarang sekali kita mendengar mereka yang berpendidikan tinggi dan berjawatan akademik serta berpengalaman dalam pentadbiran universiti terlibat dalam penyelewengan dan salah guna kuasa. Ini kerana biasanya setiap proses yang berkaitan perjawatan, kewangan atau perolehan perlu melalui beberapa tingkat keputusan selepas siri mesyuarat kerana keputusan dibuat secara kolektif.
Sekiranya terdapat keadaan yang luar biasa, pandangan ahli mesyuarat yang arif dalam bidang masing-masing dapat memberi panduan untuk tindakan seterusnya.
Kaedah ini banyak membantu kepimpinan universiti membuat keputusan yang tepat dan dapat mengelak salah guna kuasa dan penyelewengan. Namun, alpa dan lalai adalah musuh utama mereka kerana 'pelanduk sering kali terlupa dengan jerat tetapi jerat tidak pernah melupakan pelanduk'. Justeru tindakan kecil yang kadangkala dianggap 'tidak apa' menjadi penghalang utama untuk rakan-rakan yang iri hati membuat perancangan.
Kelemahan ini diperhati dan dilaksanakan sebagai usaha balas dendam yang telah lama disimpan. Apabila tuduhan dilakukan, merekalah yang bersorak gembira kerana dendam telah dapat dibalas.
Kebiasaannya, peguam dan pengurus bank dikaitkan dengan pecah amanah. Laporan akhbar pada Mei 2024 mencatatkan 53 kes pecah amanah melibatkan peuam dari tahun 2023 hingga Mei 2024. Anggaran nilai yang terlibat ialan RM54.96 juta manakala laporan akhbar pada Mac 2024, bekas pengurus bank dituduh 80 kes pecah amanah, pemalsuan dokumen dan penipuan yang melibatkan kerugian sebanyak RM6 juta.
Apabila berlaku kes seperti ini, apakah kita fikirkan? Sudah tentu perkara yang pertama ialah pertanyaan kenapa boleh berlaku.
Jika dibuat perbandingan, pelaku-pelaku ini memegang jawatan penting, bekerja dalam suasana bilik yang nyaman dan dilingkungi rakan-rakan yang bijak pandai. Golongan bawahan, orang miskin atau bekerja sebagai kumpulan pelaksana, kes mereka ada kaitan dengan jenayah, curi, rompakan atau ragut. Jumlahnya tidaklah besar sehingga jutaan ringgit tetapi hukuman yan gdikenakan ialah penjara dan denda. Ada juga yang disebat.
Kesimpulannya, dalam kes yang melibatkan pecah amanah ini, undang-undang tidak menyisihkan pelaku sama ada berjawatan atau tidak. Jika disabitkan pertuduhan, pelaku harus menyediakan pasukan peguam yang mantap dan bersedia untuk mempertahankan pelaku sehingga didapati tidak bersalah. Semakin banyak wang, proses perbicaraan akan menjadi lebih menarik kerana pelaku dapat menyediakan peguam yang mahir dan berpengalaman serta tahu selok-belok proses perundangan.
Rujukan
Mohd Yunus Yakkub. (2024, 28 Ogos). Dua profesor dituduh pecah amanah RM271,000. Kosmo Digital. https://www.kosmo.com.my/
Nuraina Hanis Abd. Halim. (2024, 17 Mei). 53 kes pecah amanah babit kerugian RM55 juta melibatkan peguam. https://www.utusan.com.my/berita/2024/05/53.
