Cukai sebagai mekanisme penting dalam pembangunan negara

Cukai memainkan peranan penting sebagai sumber pendapatan utama kerajaan bagi membiayai pembangunan negara dan perkhidmatan awam. Dalam sistem ekonomi moden, cukai dikutip melalui pelbagai kaedah seperti cukai pendapatan individu, cukai korporat, cukai barangan dan perkhidmatan (GST, VAT) serta duti import. Hasil kutipan ini digunakan untuk membiayai pelbagai program pembangunan seperti pembinaan infrastruktur, penyediaan perkhidmatan kesihatan dan pendidikan serta pemberian subsidi kepada rakyat.

Contohnya di United Kingdom, VAT diperkenalkan pada tahun 1973 pada kadar standard 20 peratus dengan pengecualian untuk barangan keperluan asas (makanan, ubat-ubatan dan sebagainya) yang dikenakan pada kadar kosong peratus. Kesan kepada rakyat ialah VAT menyumbang 20 peratus daripada hasil cukai UK, membiayai perkhidmatan kesihatan dan kebajikan sosial. Namun keadaan ini telah meningkatkan kos hidup terutama bagi isi rumah berpendapatan rendah yang menghabiskan lebih besar pendapatan untuk barangan dikenakan VAT.

Pada tahun 2015 hingga 2018, kerajaan Malaysia memperkenalkan GST pada kadar enam peratus kemudiannya pula naik kepada sepuluh peratus. Pengealan kadar ini telah mningkatkan hasil kerajaan sekitar RM44 bilion setahun namun membebankan golongan berpendapatan rendah.

Sistem percukaian moden mempunyai pelbagai bentuk pelaksanaan. Cukai langsung seperti cukai pendapatan dikenakan secara terus ke atas pendapatan individu atau keuntungan syarikat. Manakala cukai tidak langsung seperti GST atau VAT dikenakan pada setiap peringkat rantaian bekalan. Sistem cukai progresif yang mengenakan kadar berbeza mengikut kemampuan individu dianggap lebih adil berbanding sistem regresif yang memberi kesan lebih berat kepada golongan berpendapatan rendah.

Pelaksanaan sistem cukai membawa pelbagai kebaikan kepada negara. Ia membolehkan kerajaan mengumpul dana untuk membiayai pelbagai program kebajikan dan pembangunan infrastruktur. Cukai juga berfungsi sebagai alat pengagihan kekayaan melalui sistem progresif yang memastikan golongan berpendapatan tinggi menyumbang lebih banyak. Namun, sistem percukaian juga mempunyai kelemahan tertentu seperti risiko kebocoran dan penyalahgunaan dana jika tiada sistem pemantauan yang ketat. Kadar cukai yang terlalu tinggi pula boleh membebankan rakyat dan mengurangkan daya saing perniagaan.

Kesan pelaksanaan cukai amat ketara terhadap golongan berpendapatan rendah. Cukai tidak langsung seperti VAT memberi kesan lebih besar kepada kumpulan ini kerana sebahagian besar pendapatan mereka digunakan untuk perbelanjaan asas. Tanpa mekanisme bantuan yang sesuai, cukai boleh meningkatkan beban kos sara hidup dan memperlebar jurang pendapatan.

Bagi mengatasi masalah ini, kerajaan telah melaksanakan pelbagai inisiatif bantuan. Program bantuan tunai seperti Bantuan Keluarga Malaysia (BKM) diperkenalkan untuk meringankan beban hidup. Pengecualian cukai ke atas barangan keperluan asas membantu menstabilkan harga. Sistem subsidi untuk bahan api dan makanan asas terus dilaksanakan bagi memastikan aksesibiliti golongan berpendapatan rendah kepada keperluan harian.

Sebagai kesimpulan, sistem percukaian merupakan mekanisme penting untuk memastikan kelangsungan pembangunan negara. Namun, pelaksanaannya perlu mengambil kira aspek keadilan sosial dan kemampuan rakyat. Kerajaan perlu terus memperbaiki sistem percukaian sambil memperkukuh mekanisme bantuan kepada golongan memerlukan. Dengan pengurusan yang telus dan efisien, sistem cukai dapat berfungsi sebagai alat untuk mencapai pertumbuhan ekonomi yang inklusif dan mengurangkan ketidaksamaan pendapatan.