Malaysia sebuah negara yang daripada pelbagai etnik dan tiga etnik yang utama adalah Melayu, Cina dan India manakala di Sabah dan Sarawak adalah etnik Kadazan-Dusun dan Iban merupakan etnik terbesar di kedua-dua buah wilayah.
Malaysia adalah sebuah negara yang kaya dengan kepelbagaian etnik, budaya dan agama. Keanekaragaman ini sebahagian besarnya disebabkan oleh sejarah penghijrahan, penjajahan, perdagangan dan perkembangan ekonomi di rantau Asia Tenggara. Terdapat beberapa asal usul etnik ini ada di Malaysia.
Melayu
Orang Melayu merupakan kumpulan etnik majoriti di Malaysia. Mereka berasal dari rantau Nusantara (kini Indonesia, Malaysia dan sekitarnya) dan telah mendiami Semenanjung Tanah Melayu sejak berabad-abad lalu. Orang Melayu memiliki budaya yang dipengaruhi oleh agama Islam yang dibawa oleh pedagang Arab dan India pada abad ke-14. Dalam Perlembagaan Malaysia, seseorang dikira sebagai Melayu jika mereka beragama Islam, berbahasa Melayu, salah seorang ibu atau bapa berketurunan Melayu dan mengamalkan adat resam Melayu [1].
Cina
Komuniti Cina di Malaysia bermula dari penghijrahan besar-besaran semasa era penjajahan British (abad ke-19 hingga awal abad ke-20). Kedatangan mereka ke Malaysia (dulu dikenali sebagai Tanah Melayu) disebabkan oleh peluang kerja dalam sektor perlombongan bijih timah, perladangan getah dan perdagangan. Terdapat juga faktor kesukaran hidup akibat kebuluran dan kelaparan. Kebanyakan pendatang Cina berasal dari wilayah selatan China seperti Fujian, Guangdong dan Hainan. Komuniti ini membawa budaya, bahasa dan adat resam mereka sendiri termasuk ajaran Taoisme, Buddha dan Kristian.
India
Komuniti India di Malaysia juga datang semasa era penjajahan British khususnya untuk bekerja di ladang getah dan pembinaan landasan kereta api. Kebanyakan mereka berasal dari selatan India iaitu Tamil Nadu namun ada juga yang berasal dari Kerala, Andhra Pradesh dan wilayah lain. Komuniti India membawa pengaruh budaya Hindu, Islam dan Kristian serta tradisi bahasa Tamil, Hindi dan bahasa-bahasa India lainnya.
Orang Asli
Orang Asli merujuk kepada kelompok peribumi yang telah mendiami Semenanjung Malaysia sebelum kedatangan orang Melayu atau bangsa lain. Mereka terdiri daripada pelbagai sub-etnik seperti Semai, Temiar, Jakun dan banyak lagi. Orang Asli biasanya tinggal di kawasan pedalaman dan memiliki gaya hidup yang lebih tradisional, bergantung kepada alam untuk keperluan harian mereka. Walaupun minoriti dalam konteks demografi moden, mereka dianggap sebagai penduduk asal tanah air ini.
Etnik-etnik Lain
Selain etnik utama, Malaysia juga memiliki komuniti etnik lain yang lebih kecil seperti Sikh (kebanyakannya dari Punjab, India), Eurasia (keturunan campuran Eropah dan tempatan) serta kelompok suku kaum Bumiputera Sabah dan Sarawak (seperti Kadazan-Dusun, Iban, Bidayuh, Melanau dan lain-lain). Sabah dan Sarawak mempunyai kepelbagaian etnik yang sangat unik dan kompleks dengan ratusan sub-kumpulan etnik dan bahasa.
Kewujudan pelbagai etnik di Malaysia adalah hasil daripada beberapa faktor, pertama ialah perdagangan antarabangsa di mana pedagang dari India, China, Arab dan negara-negara Eropah yang telah singgah di rantau ini untuk bertukar barang dan mencari hasil dagangan. Kedua adalah penjajahan British, yang mana British menggalakkan penghijrahan buruh dari China dan India untuk memenuhi keperluan tenaga kerja dalam sektor pertanian dan perlombongan. Ketiga adalah kedudukan strategik Malaysia di persimpangan laluan perdagangan dunia menjadikannya destinasi bagi pelbagai bangsa.
Kepelbagaian ini mencipta masyarakat yang kaya dengan budayanamun memberi cabaran dalam integrasi sosial dan politik. Namun, Malaysia terus berusaha mengekalkan harmoni melalui dasar-dasar yang mempromosikan perpaduan dan toleransi antara pelbagai kumpulan etnik.
Perkembangan semasa menunjukkan pertumbuhan penduduk Malaysia yang semakin menurun sejak 1970. Ketika itu, jumlah penduduk adalah 10.9 juta dengan kadar pertumbuhan 2.6 peratus, namun kadar ini berkurangan kepada 2 peratus pada 2024 dengan jumlah penduduk seramai 34.1 juta orang [2].
Pertambahan penduduk ini menambahkan lagi kerencaman dan kepelbagaian budaya. Ketika ini adalah sambutan perayaan Tahun Baru Cina yang disambut oleh masyarakat Cina dengan majlis rumah terbuka. Perayaan sebegini diberi cuti umum dua hari dengan promosi separuh harga tol lebuh raya, harga istimewa jualan kenderaan dan barangan keperluan rumah serta diskaun di kedai dalam talian.
Fabrik sosial masyarakat Malaysia menjadi tarikan kepada banyak negara untuk mengkaji bagaimana negara ini boleh mengurus kepelbagaian sehingga berkembang dan maju. Slogan pelancongan iaitu ‘Malaysia Truly Asia’ menggambarkan betapa dekatnya Malaysia dengan cara hidup pelbagai bangsa di Asia. Berbeza budaya, bahasa dan agama tidak menjadi masalah untuk hidup dengan lebih harmoni dalam sebuah negara. Keadaan ini menunjukkan perbezaan ini bukan menjadi faktor kepada kelemahan negara sebaliknya ada faktor lain yang menjadi tarikan untuk menguatkan perpaduan negara.
Jika kita mengambil pendekatan global dalam menilai kemajuan sesebuah negara, terdapat tiga indikator yang menentukan status negara maju iaitu ekonomi, pendidikan dan kesihatan. Indikator ekonomi untuk mengukur tahap pendapatan rakyat, indikator pendidikan untuk menentukan kadar celik huruf dan indikator kesihatan untuk menentukan umur yang panjang. Perbandingan antara negara dapat dilihat dalam dalam Indeks Pembangunan Manusia (Human Development Index, HDI) [3] yang digunakan sebagai alat mempertimbangkan dan menilai pilihan dasar sebuah negara dengan mengemukakan soalan tentang bagaimana dua buah negara yang memiliki tahap Pendapatan Negara Kasar (PNK) per kapita yang serupa boleh mencapai hasil pembangunan manusia yang berbeza. Perbezaan sedemikian berpotensi untuk memulakan perbincangan intelektual yang mendalam mengenai keutamaan dan keberkesanan dasar kerajaan dalam menguruskan aspek-aspek sosioekonomi masyarakat.
Apabila indikator-indikator ini diberi tumpuan dalam pembangunan negara, ia mengatasi indikator kaum yang sering kali menjadi penghalang kepada pembangunan sosial kerana keperluan kepada memenuhi keperluan sesuatu kaum yang masih menghadapi kelemahan dan perlu dibantu.
Kerumitan yang dihadapi oleh kerajaan Malaysia untuk mengatasi jurang ekonomi, pendidikan dan kesihatan diterjemahkan dalam pelbagai dasar yang dirangka untuk merapatkan jurang berkenaan. Satu dasar yang sangat signifikan dan masih menjadi rujukan sehingga kini ialah Dasar Ekonomi Baru yang memberi tumpuan kepada pembasmian kemiskinan dan menyusun semula masyarakat. Kedua-dua sasaran ini dapat dilihat pelaksanaannya dalam semua aktiviti masyarakat yang memberi impak secara langsung kepada rakyat Malaysia.
Contohnya dalam merancang pembasmian kemiskinan masyarakat yang berada dalam kategori miskin dalam masyarakat Melayu dan bumiputera di Sabah dan Sarawak. Pelajar pelajar yang cemerlang di kawasan luar bandar telah dipilih dan diberi bantuan ke sekolah berasrama penuh dan sekolah bantuan kerajaan yang berasrama supaya mereka mendapat pendidikan terbaik. Pelajar-pelajar yang berjaya di sekolah menengah ini dihantar belajar ke universiti di dalam dan luar negara. Selepas tamat pengajian mereka akan memenuhi pasaran kerja dengan pendapatan yang lebih baik untuk membantu adik-beradik yang masih belajar di kampung. Kitaran ini terus berlaku sehingga semua adik-beradik selesai belajar.
Impak yang paling menonjol ialah kadar kemiskinan di luar bandar dapat dikurangkan dalam tempoh satu generasi sahaja. Keluarga di luar bandar tidak lagi terbeban dengan tekanan ekonomi kerana anak-anak yang berpendidikan dengan sendirinya mempunyai peluang untuk meneroka pekerjaan yang dapat memberikan pendapatan yang lebih banyak di bandar.
Impak dalam pendidikan adalah lebih hebat dan menjangkau dalam pelbagai bidang. Contohnya apabila sesebuah negara mempunyai ramai bijak pandai, maknanya lebih banyak kolej dan universiti akan dibina bagi melahirkan tenaga kerja dan pakar dalam pelbagai bidang. Keperluan untuk pembangunan tidak terhad kepada menyediakan apa yang tidak ada malah menaik taraf apa yang telah ada. Kolej dan universiti ini juga boleh menawarkan tempat untuk pelajar antarabangsa memajukan negara masing-masing sepertimana yang dilakukan oleh Malaysia.
Pelaksanaan Dasar Ekonomi Baru ini telah menghakis syak wasangka sesama kaum dan mencipta platform baharu dalam pengelompokan berdasarkan kelas sosial. Pengelompokan kelas sosial seperti B40, M40 dan T40 tidak lagi melihat kaum sebagai punca kepada kemiskinan tetapi mengguna pakai indikator ekonomi iaitu jumlah tertentu sebagai pendapatan yang dijadikan ambang bagi sesuatu kategori kelas sosial. Pergerakan di satu kelas ke satu kelas yang lebih tinggi ditentukan oleh jumlah pendapatan keluarga yang boleh dijadikan ukuran untuk mendapatkan bantuan kerajaan.
Apabila sistem ini telah stabil, ia akan dapat mengurangkan pengenalan kaum dan digantikan dengan kelas sosial berpendapatan. Dari sini, kita akan dapat melihat kaum yang masih berada dalam kelompok sosial B40 atau M40. Jika masih belum dapat keluar dari kelompok B40, mereka akan dibantu supaya mendapat akses kepada peluang-peluang ekonomi yang disediakan. Jika masih berada dalam kelompok M40, mereka akan dibantu dengan kaedah lain yang sesuai untuk mengurangkan beban ekonomi isi rumah.
Kerajaan Malaysia memperkenalkan banyak bantuan untuk meringankan beban ekonomi rakyat. 'Bantuan Sara Hidup' atau BSH adalah bantuan bersasar untuk kategori penerima tertentu. Bantuan diberikan secara tunai kepada penerima yang layak mengikut kriteria yang telah diumumkan oleh kerajaan.
Skim bantuan secara bersasar ini bermula dengan Bantuan Rakyat 1Malaysia (BR1M) ketika pentadbiran Najib Razak. Seterusnya pertukaran pentadbiran menggunakan pelbagai nama dengan kaedah bantuan yang lebih bersasar dan merangkumi pelbagai kategori.
BR1M
Bantuan ini dimulakan oleh bekas perdana menteri, Datuk Seri Najib Razak menerusi Bantuan Rakyat 1Malaysia (BR1M) pada 7 Oktober 2011. Pada mulanya ia hanya bantuan RM500 kepada isi rumah berpendapatan bulanan tidak melebihi RM3,000. Setiap tahun selepas itu, BR1M sentiasa ditambah baik, justeru nilai bantuan ditambah menjadi RM1,000 dalam Bajet 2016.
BSH
Pada 2018, BR1M kemudian ditukar kepada Bantuan Sara Hidup (BSH). Menerusi BSH, isi rumah berpendapatan bulanan RM2,000 dan ke bawah menerima bantuan berjumlah RM1,000. Isi rumah berpendapatan bulanan dari RM2,001 hingga RM3,000 ke bawah menerima bantuan berjumlah RM750. Isi rumah berpendapatan bulanan dari RM3,001 hingga RM4,000 menerima bantuan berjumlah RM500.
BPR
November 2020, Menteri Kewangan, Tengku Datuk Seri Zafrul Tengku Abdul Aziz mengumumkan BSH akan digantikan dengan Bantuan Prihatin Rakyat. Isi rumah berpendapatan bulanan kurang RM2,500 dengan seorang anak menerima bantuan sebanyak RM1,200 manakala isi rumah yang mempunyai dua anak atau lebih menerima RM1,800. Bagi isi rumah berpendapatan bulanan antara RM2,501-RM4,000 dan mempunyai seorang anak menerima bantuan RM800 manakala isi rumah yang mempunyai 2 orang anak atau lebih menerima RM1,200.
Sementara itu, isi rumah berpendapatan bulanan antara RM4,001-RM5,000 dan seorang anak menerima RM500 manakala isi rumah yang mempunyai dua orang anak atau lebih, RM750.
BKM
Pada tahun 2022, Bantuan Keluarga Malaysia (BKM) telah menggantikan insentif kewangan Bantuan Prihatin Rakyat (BPR) pada tahun sebelum ini. Bagi mereka yang telah menerima Bantuan BPR tidak perlu membuat sebarang permohonan baru kerana hanya perlu kemas kini dan membuat semakan jika ada sebarang perubahan maklumat. Menerusi pembayaran itu, setiap penerima menerima sehingga RM900 mengikut kategori kelayakan masing-masing dengan bayaran secara berperingkat.
Pengagihan bantuan dibuat lebih menyeluruh seperti warga emas tiada pasangan dan golongan bujang masing-masing menerima RM600 dan RM350, bergantung kepada had pendapatan. Bantuan sebanyak RM3,000 bayaran maksimum turut diberikan kepada ibu atau bapa tunggal yang mempunyai tanggungan anak iaitu kenaikan RM500 berbanding RM2,500 sebelum ini.
Selain daripada skim bantuan BSH yang popular, terdapat skim bantuan lain yang ditawarkan iaitu MySalam, rebat elektrik, myRAPID, Bantuan Awal Persekolahan, i-SURI, i-SINAR dan Skim Peduli Kesihatan untuk B40 [4].
Kesimpulan
Etnik di Malaysia terdiri daripada Melayu, Cina, India, Orang Asli serta pelbagai kumpulan etnik lain di Sabah dan Sarawak. Keanekaragaman ini sebahagian besarnya disebabkan oleh faktor sejarah seperti perdagangan antarabangsa, penjajahan British dan kedudukan strategik Malaysia sebagai pusat perdagangan global. Walaupun kepelbagaian ini menjadi aset kepada negara, ia juga membawa cabaran dalam isu-isu integrasi sosial dan politik.
Bagi mengatasi jurang ekonomi, pendidikan dan kesihatan antara kumpulan etnik, kerajaan Malaysia telah memperkenalkan pelbagai dasar termasuk Dasar Ekonomi Baru (DEB) yang bertujuan untuk membasmi kemiskinan dan menyusun semula struktur masyarakat. Dasar ini telah memberikan impak positif seperti pengurangan kemiskinan dalam kalangan masyarakat luar bandar, peningkatan akses kepada pendidikan berkualiti dan penciptaan platform baru berdasarkan kelas sosial (B40, M40, T40) bagi menggantikan pengelompokan berdasarkan kaum.
Selain itu, kerajaan juga telah melaksanakan pelbagai skim bantuan kewangan seperti BR1M, BSH, BPR dan BKM untuk meringankan beban ekonomi rakyat. Skim-skim ini menunjukkan usaha kerajaan untuk menyediakan sokongan kepada golongan berpendapatan rendah dan sederhana tanpa mengira etnik.
Secara keseluruhan, Malaysia berjaya mengurus kepelbagaian etnik dengan harmoni melalui dasar-dasar yang inklusif dan berfokus kepada pembangunan manusia. Walau bagaimanapun, cabaran-cabaran seperti ketidakseimbangan sosioekonomi masih wujud dan memerlukan penyelesaian berterusan untuk memastikan kesejahteraan semua rakyat Malaysia.
Rujukan
[1] https://sainsinsani.usim.edu.my/index.php/sainsinsani/article/view/174
[2] https://open.dosm.gov.my/ms-MY/dashboard/population
[3] https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI
[4] https://www.pmo.gov.my/governments-aid-for-the-people/
Etnik di Malaysia terdiri daripada Melayu, Cina, India, Orang Asli serta pelbagai kumpulan etnik lain di Sabah dan Sarawak. Keanekaragaman ini sebahagian besarnya disebabkan oleh faktor sejarah seperti perdagangan antarabangsa, penjajahan British dan kedudukan strategik Malaysia sebagai pusat perdagangan global. Walaupun kepelbagaian ini menjadi aset kepada negara, ia juga membawa cabaran dalam isu-isu integrasi sosial dan politik.
Bagi mengatasi jurang ekonomi, pendidikan dan kesihatan antara kumpulan etnik, kerajaan Malaysia telah memperkenalkan pelbagai dasar termasuk Dasar Ekonomi Baru (DEB) yang bertujuan untuk membasmi kemiskinan dan menyusun semula struktur masyarakat. Dasar ini telah memberikan impak positif seperti pengurangan kemiskinan dalam kalangan masyarakat luar bandar, peningkatan akses kepada pendidikan berkualiti dan penciptaan platform baru berdasarkan kelas sosial (B40, M40, T40) bagi menggantikan pengelompokan berdasarkan kaum.
Selain itu, kerajaan juga telah melaksanakan pelbagai skim bantuan kewangan seperti BR1M, BSH, BPR dan BKM untuk meringankan beban ekonomi rakyat. Skim-skim ini menunjukkan usaha kerajaan untuk menyediakan sokongan kepada golongan berpendapatan rendah dan sederhana tanpa mengira etnik.
Secara keseluruhan, Malaysia berjaya mengurus kepelbagaian etnik dengan harmoni melalui dasar-dasar yang inklusif dan berfokus kepada pembangunan manusia. Walau bagaimanapun, cabaran-cabaran seperti ketidakseimbangan sosioekonomi masih wujud dan memerlukan penyelesaian berterusan untuk memastikan kesejahteraan semua rakyat Malaysia.
Rujukan
[1] https://sainsinsani.usim.edu.my/index.php/sainsinsani/article/view/174
[2] https://open.dosm.gov.my/ms-MY/dashboard/population
[3] https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI
[4] https://www.pmo.gov.my/governments-aid-for-the-people/
